Mahāvyutpatti: 6700-6799 


puṣkalam पुष्कलम् 廣大圓類 廣大 圓滿 rgyas pa'am rdzogs pa རྒྱས་པརྫོགས་པ 

vimbam विम्बम् gzugs གཟུགས 

śakalikaḥ शकलिकः 豁口子 dum bu'am zhogs ma དུབུཞོག 

parīttaśakalikāgniḥ परीत्तशकलिकाग्निः 草火小 札火小星 sbur ma'i me chung ngu སྦར་ི་མེཆུང་ངུ 

utplutya उत्प्लुत्य rgal ba'am mchongs རྒལ་བངས 

saṃjñāgataḥ संज्ञागतः 諸想 想相 'du shes kyi rnam pa འདུ་ཤེསཀྱིརྣམ་པ 

nāmnāyate नाम्नायते 不誦 不說 不出 ma brjod pa'am mi 'byung མ་བརྗོད་པའམམི་འབྱུང 

āliṅgitam आलिङ्गितम् 'khyud pa འཁྱུད་པ་ 

avalambanam अवलम्बनम् 執捉 'jus pa'am spyangs pa འཇུས་པསྤྱངས་པ 

utkuṭukāsanam उत्कुटुकासनम् 蹲坐 tsog tsog por 'dug པོའདུག 

nedhyaḥ नेध्यः gtsang ba གཙང་བ 

patati पतति ltung ལྟུང 

viśati विशति 'jug འཇུག 

mūḍhaḥ मूढः 昏愚 rmongs pa'am rmong ba རྨོངས་པརྨོང་བ 

paribhāvitaḥ परिभावितः bsgres pa'am sbags pa བསྒྲེ་པའམསྦགས་པ་ 

taruṇavraṇaḥ तरुणव्रणः 新痕 rma sar pa རྨསར་པ་ 

trikāṇḍakaḥ त्रिकाण्डकः 三段 dum bu gsum pa དུབུ་གུམ་པ 

sāhacaryam साहचर्यम् 同行 lhan cig spyod pa ལྷན་ཅིགསྤྱོད་པ 

ābhiprāyikaḥ आभिप्रायिकः 想念 意趣 dgongs pa'i དགོངས་པི་ 

āvilam आविलम् rnyog pa can རྙོ་པ་ཅན 

śābdikaḥ शाब्दिकः 聲論者 sgra la mkhas pa སྒྲམཁས་པ 

bhinnakramaḥ (bhinnapramaḥ) भिन्नक्रमः (भिन्नप्रमः) 依次相合 rim pa gzhan du sbyar ba རིམ་པགཞན་དུསྦྱར་བ 

kṛtāvadhiḥ कृतावधिः 間斷 'tshams bcad pa འཚམ་བཅད་པ་ 

prapatitaḥ प्रपतितः 墮墜 brdeg 'chos pa'am lhung ba བརྡེགའཆོས་པལྷ 

mā bhaiṣṭa मा भैष्ट 不懼 莫懼 ma 'jigs shig འཇིགསཤིག 

avikalaḥ अविकलः 無不全 ma tshang ba med pa མ་ཚང་བ་མེད་པ 

pāraṃparyeṇa पारंपर्येण 一一相續 gcig nas gcig tu zhe'am brgyud pa གཅིགནསགཅིག་ཏུཞེབརྒྱུད་པ 

damathaḥ दमथः 住善 調伏處 善處 dul ba'i gnas དུལ་བི་གནས 

paryāpannaḥ पर्यापन्नः 所屬 所攝 gtogs pa གཏོགས་པ 

palam ekam पलमेकम् 一兩 srang gcig སྲངགཅིག 

ardhapalam अर्धपलम् 半兩 srang phyed སྲངཕྱེད 

saṃśliṣyamāṇaḥ संश्लिष्यमाणः 'byar ba བྱ་བ 

pādonakrośaḥ पादोनक्रोशः 無里四分之一 俱盧舍少四分之一 rgyang grags kyi bzhi char med pa རྒྱང་གྲགསཀྱིབཞིཆརམེད་པ 

ekatyaḥ एकत्यः 或者 kha cig gam la la ཁ་ཅིགགམ 

saptāṅgasupratiṣṭhitaḥ सप्ताङ्गसुप्रतिष्ठितः 七支全好 yan lag bdun legs par gnas pa ཡན་ལགབདུནལེགས་པརགནས་པ 

antarmukhapravṛttam (antamukhapravṛtum) अन्तर्मुखप्रवृत्तम् (अन्तमुखप्रवृतुम्) 裏觀 nang du bltas pa (nang du blta ba) ནང་དུབལྟས་པ (ནང་དུབལྟ་བ) 

prasāritaḥ प्रसारितः brkyang ba བརྐྱང་བ 

saṃkuñcanam संकुञ्चनम् bskum pa བསྐུ་པ་ 

dhātuśatam धातुशतम् 百般顏色 tshon sna brgya ཚོནསྣབརྒྱ 

idaṃ tavedaṃ mameti इदं तवेदं ममेति 此是你的這是我的 'di ni khyod kyi 'di ni nga'i zhes འདི་ནིཁྱོདཀྱིའདི་ནིི་ཞེས 

bhoḥ भोः kye ཀྱེ 

he हे kye ཀྱེ 

re रे kye ཀྱེ 

are अरे kwa'a ཀྭའི 

mā bhūya evam kariṣyatha मा भूय एवम्करिष्यथ 以後不須如此 phyin chad de ltar ma byed cig ཕྱིན་ཆདདེ་ལྟརམ་བྱེད་ཅིག 

ekadhyam abhisaṃkṣipya एकध्यमभिसंक्षिप्य 收為一 gcig tu bsdus te གཅིག་ཏུབསྡུསཏེ 

ākarṣayati आकर्षयति 裏引 tshur 'dren ར་དྲེན 

parākarṣayati पराकर्षयति 外引 phar 'dren ཕརའདྲེན 

sujuṣṭaḥ सुजुष्टः 甚靠 甚愛 shin tu bsten ཤིན་ཏུབསྟེན 

avekṣāvān (āvekṣāvān) अवेक्षावान् (आवेक्षावान्) 有見 blta ba dang ldan བལྟ་བདང་ལྡན 

sahabhavyatā सहभव्यता 有分 等分 skal ba dang bcas pa'am skal ba mnyam pa སྐལ་བདང་བཅས་པསྐལ་བ་མཉམ་པ 

sāmiṣaḥ सामिषः 有貨物 有財 zang zing dang bcas pa ཟང་ཟིངདང་བཅས་པ 

nirāmiṣaḥ निरामिषः 無貨物 離財 zang zing med pa ཟང་ཟིངམེད་པ 

āmiṣā आमिषा zang zing ngam sha'am zas ཟང་ཟིངངམཟས 

upayāti उपयाति 近去 'bab bam nye 'gro འབབབམཉེའགྲོ 

naiṣkramyāśritaḥ नैष्क्रम्याश्रितः 依於絕定出 依於出家 nges par 'byung ba la brten pa ངེས་པར་འབྱུང་བལ་བརྟེན་པ་ 

kṣīraṃ syandate क्षीरं स्यन्दते 滴乳 'o ma 'dzag འོ་་འཛ 

utsaṅgaḥ उत्सङ्गः pang pa ་པ་ 

samgrāmaḥ सम्ग्रामः 戰陣 眾陣 gyul ུལ 

vigrahaḥ (vigrāhaḥ) विग्रहः (विग्राहः) 身言相合 lus sam tshig sbyor ba ལུསསམཚིགསྦྱོར་བ 

pariṣaṇḍaḥ परिषण्डः bang rim བངརིམ 

markaṭajālam मर्कटजालम् 中寬 ba rgya རྒྱ 

yojakaḥ (ecakaḥ. ocakaḥ) योजकः (एचकः. ओचकः) 總綱 bsdus pa བསྡུས་པ 

ucchuṣyate उच्छुष्यते 成乾 skam par 'gyur སྐམ་པར་གྱུར 

avadīryante अवदीर्यन्ते gzhom pa'am dral ba གཞོམ་པའམདྲ་བ 

saṃnidhikāraḥ संनिधिकारः 穢污 stsogs pa (sogs pa) ྩོགས་པ (སོགས་པ) 

droṇaḥ द्रोणः 斗斛 bre bo བྲེ་བོ 

karṣaḥ कर्षः zho ཞོ 

nikṣipte pade avanamati निक्षिप्ते पदे अवनमति 踏則隨足而下 rkang pa bzhag na nems shes byed རྐང་པབཞགམསཤེས་བྱ 

utkṣipte pade ununamati उत्क्षिप्ते पदे उनुनमति 蹺則隨而上 rkang pa bteg na spar zhes byed རྐང་པར་ེས་བྱ 

iṣṭakaḥ इष्टकः so phag སོཕག 

mandamantra evābhūt मन्दमन्त्र एवाभूत् 言說漸減 brjod pha nyung bar 'gyur བརྗོདཉུངབརའགྱུར 

paramaḥ परमः 為自任 lhur len pa ལྷུར་ལེན་པ 

gurukaḥ गुरुकः gdu ba ུ་བ 

atyartham अत्यर्थम् 最善 shin tu / te par / te bor ཤིན་ཏུ 

bhṛśam (bhūyam) भृशम् (भूयम्) rab tu te bor rab tu རབ་ཏུཏེབོརརབ་ཏུ 

bāḍham बाढम् 著實 甚哉 dam pa'am sra ba'am te bor ram tshabs che ba དམ་པསྲ་བཏེབོར་རཚགསཆེ་བ 

dyutiḥ द्युतिः snang ba'am 'od སྣང་བའོད 

dhāri धारि 'chang ba'am 'dzin pa འཆང་བའཛིན་པ 

parimardanasaṃvāhanam परिमर्दनसंवाहनम् 揉拭 mnye ba ེ་བ 

snāpanam. snapanam स्नापनम्. स्नपनम् bkru ba བཀྲུ་བ 

utsādanam उत्सादनम् 淨身 dril ba དྲིལ་བ 

padam पदम् tshig gam go 'phang 'am gnas sam gong pa ཚིགགམགོ་འཕངངམགནསསམགོང་པ་ 

nirāmagandhaḥ निरामगन्धः 無惡臭 無惡氣味 dri nga ba med pa'am dri bshul ba med pa དྲིམེད་པདྲི་བུལམེད་པ 

sammārjanam सम्मार्जनम् phyag pa ཕྱག་པ་ 

pratyudgamanam प्रत्युद्गमनम् bsu ba བསུ་ 

pratyudgamya प्रत्युद्गम्य 迎接 bsu nas བསུ་ནས 

dvijaḥ द्विजः 再生 清行 婆羅門 bya'am bram ze བྱབྲམ་ཟེ 

vargaḥ वर्गः 名號 sde'am tshan སྡེཚན 

guhyam गुह्यम् gsang ba གསང་བ 

rahasyam रहस्यम् 大密 gsang chen གསང་ཆེན 

samayo 'sya niveśanadharmaṃ kartum समयोऽस्य निवेशनधर्मं कर्तुम् 至了此家立之 彼作居家法之時 此家 di'i khyim dbub pa'i dus la bab འདིའིཁྱིམདབུ་པའི་ུསལ་བ 

vatsalaḥ वत्सलः 慈愛 甚喜 心甚喜 相厚 byams pa'am sdug par sems pa'am mnyes bshin pa བྱམས་པསྡུག་པསེམས་པམཉེསིན་པ་ 

pratirūpaḥ प्रतिरूपः 無不順 thab rir bab pa'am mtsham pa རི་བ་པའམ་པ་ 

gṛhāṅgaṇam गृहाङ्गणम् 家庭 khyim gyi dang ra lha khang ngam mchod rten kyi skabs su nga ga na 'khor sa'am nye 'khor du gdags ཁྱིམགྱིདངར་ཁངངམམཆོད་རྟེནཀྱིསྐབས་སུའཁོརཉེའཁོར་དུགདགས 

vaḍavāmukhaḥ वडवामुखः 海心 騾馬口 海門 rgya mtsho'i klong grong gi sgo'am rta rgod ma'i kha རྒྱ་མཚོི་ཀློངགྲོངགིསྒོརྟརྒོདི་ 

kulaśulkam कुलशुल्कम् 結納金 gnyod གཉོད 

[a]raśmiḥ []रश्मिः 扯手 srab skyogs སྲབསྐྱོ 

[b]pragrahaḥ [ब्]प्रग्रहः 扯手 srab skyogs སྲབསྐྱོ