Mahāvyutpatti: 4400-4499
ariṣṭam अरिष्टम् 示死 死兆 'chi ltas འཆི་ལྟས་
lagnaḥ लग्नः 時富 時合 dus 'byor ba (dus sbyor ) ba དུས་འབྱོར་བ (དུས་སྦྱོར་བ)
yogaḥ योगः 相合 sbyor ba སྦྱོར་བ་
daṇḍabhāsaḥ दण्डभासः 擺列著 brang nger snang ba བྲང་ངེར་སྣང་བ་ 因明
pramāṇatarkanirgatārthāḥ प्रमाणतर्कनिर्गतार्थाः 無量慧中本續名 理學與乾慧者所用名目 tshad ma dang rtog ge ba'i gzhung lugs las 'byung ba'i ming la ཚད་མ་དང་རྟོག་གེ་བའི་གཞུང་ལུགས་ལས་འབྱུང་བའི་མིང་ལ་
tatpratyakṣopalabdhilakṣaṇam तत्प्रत्यक्षोपलब्धिलक्षणम् 現前想相 彼現前得相 彼現前想相 de mngon sum du dmigs pa'i mtshan nyid དེ་མངོན་སུམ་དུ་དམིགས་པའི་མཚན་ཉིད་
tadāśritya pratyakṣopalabdhilakṣaṇam (āśritapratyakṣopalabdhilakṣaṇam) तदाश्रित्य प्रत्यक्षोपलब्धिलक्षणम् (आश्रितप्रत्यक्षोपलब्धिलक्षणम्) 彼處現前想相 依彼現前得相 在彼現前想相 de la gnas pa mngon sum du dmigs pa'i mtshan nyid དེ་ལ་གནས་པ་མངོན་སུམ་དུ་དམིགས་པའི་མཚན་ཉིད་
svajātīyadṛṣṭāntopasaṃhāralakṣaṇam स्वजातीयदृष्टान्तोपसंहारलक्षणम् 自己近彼相合想 同類引喻相 自本與喻相合想 rang gi rigs kyi dpe nye bar sbyar ba'i mtshan nyid རང་གི་རིགས་ཀྱི་དཔེ་ཉེ་བར་སྦྱར་བའི་མཚན་ཉིད་
pariniṣpannalakṣaṇam परिनिष्पन्नलक्षणम् 圓融相 圓成相 普揚相 yongs su grub pa'i mtshan nyid ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་མཚན་ཉིད་
suviśuddhāgamopadeśalakṣaṇam सुविशुद्धागमोपदेशलक्षणम् 清淨敕旨分別指示相 善淨教論相 lung shin tu rnam par dag pas gtan la dbab par bstan pa'i mtshan nyid ལུང་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པས་གཏན་ལ་དབབ་པར་བསྟན་པའི་མཚན་ཉིད་
tadanyasārūpyopalabdhilakṣaṇam तदन्यसारूप्योपलब्धिलक्षणम् 比於彼 彼餘同性得相 別現前想相 de las gzhan dang mthun par ( mngon sum du ) dmigs pa'i mtshan nyid དེ་ལས་གཞན་དང་མཐུན་པར་(མངོན་སུམ་དུ་)་དམིགས་པའི་མཚན་ཉིད་
tadanyavairūpyopalabdhilakṣaṇam तदन्यवैरूप्योपलब्धिलक्षणम् 一切不相合現前想相 彼餘異性得相 比彼不同於別現前想相 de las gzhan dang mi mthun par ( mngon sum du ) dmigs pa'i mtshan nyid དེ་ལས་གཞན་དང་མི་མཐུན་པར་(མངོན་སུམ་དུ་)དམིགས་པའི་མཚན་ཉིད་
sarvasārūpyopalabdhilakṣaṇam सर्वसारूप्योपलब्धिलक्षणम् 一切相同想相 一切同性得相 thams cad mthun par dmigs pa'i mtshan nyid ཐམས་ཅད་མཐུན་པར་དམིགས་པའི་མཚན་ཉིད་
sarvavairūpyopalabdhilakṣaṇam सर्ववैरूप्योपलब्धिलक्षणम् 一切不同想相 一切異性得相 thams cad mi mthun par dmigs pa'i mtshan nyid ཐམས་ཅད་མི་མཐུན་པར་དམིགས་པའི་མཚན་ཉིད་
anyajātīyadṛṣṭāntopasaṃhāralakṣaṇam अन्यजातीयदृष्टान्तोपसंहारलक्षणम् 以別種近比相合相 異類引喻相 gzhan gyi rigs kyi dpe nye bar sbyar ba'i mtshan nyid གཞན་གྱི་རིགས་ཀྱི་དཔེ་ཉེ་བར་སྦྱར་བའི་མཚན་ཉིད་
apariniṣpannalakṣaṇam अपरिनिष्पन्नलक्षणम् 悉不助相 不圓成相 悉未揚相 yongs su ma grub pa'i mtshan nyid ཡོངས་སུ་མ་གྲུབ་པའི་མཚན་ཉིད་
aviśuddhāgamopadeśalakṣaṇam अविशुद्धागमोपदेशलक्षणम् 諸敕不實指相 不淨教論相 諸不實敕指相 lung rnam par ma dag pa bstan pa'i mtshan nyid ལུང་རྣམ་པར་མ་དག་པ་བསྟན་པའི་མཚན་ཉིད་
tarkaḥ तर्कः 乾慧 rtog ge རྟོག་གེ་
tārkikaḥ तार्किकः 乾慧者 rtog ge ba རྟོག་གེ་བ་
pratyakṣam प्रत्यक्षम् 現量 mngon sum pa མངོན་སུམ་པ་
anumānam अनुमानम् 隨量 比量 rjes su dpag pa རྗེས་སུ་དཔག་པ་
āgamaḥ आगमः 敕 聖教 lung ལུང་
upapattiḥ उपपत्तिः 合理 正語 'thad pa'am gtan tshigs འཐད་པའམ་གཏན་ཚིགས་
hetuḥ हेतुः 正語 因 gtan tshigs གཏན་ཚིགས་
anvayaḥ अन्वयः 隨行 rjes su 'gro ba རྗེས་སུ་འགྲོ་བ་
vyatirekaḥ व्यतिरेकः 迴返 ldogs pa ལྡོགས་པ་
asiddhaḥ असिद्धः 不成 ma grub pa མ་གྲུབ་པ་
viruddhaḥ विरुद्धः 犯 相違 犯復 'gal ba འགལ་བ་
anaikāntikaḥ अनैकान्तिकः 不定 不一向 ma nges pa མ་ངེས་པ་
dṛṣṭāntaḥ दृष्टान्तः 比喻 喻 dpe དཔེ་
sādharmyavataḥ साधर्म्यवतः 順法 有同法 chos mthun pa can ཆོས་མཐུན་པ་ཅན་
vaidharmyavataḥ वैधर्म्यवतः 不順法 有異法 chos mi mthun pa can ཆོས་མི་མཐུན་པ་ཅན་
hetvābhāsaḥ हेत्वाभासः 如行顯現 似因 rgyu ltar snang ba རྒྱུ་ལྟར་སྣང་བ་
dṛṣṭāntābhāsaḥ दृष्टान्ताभासः 如比顯現 似喻 如比現 dpe ltar snang ba དཔེ་ལྟར་སྣང་བ་
sādhanam साधनम् 修習 令成 sgrub pa སྒྲུབ་པ་
sādhyaḥ साध्यः 所立 所作 bsgrub bya བསྒྲུབ་བྱ་
dūṣaṇam दूषणम् 窮究 破 sun 'byin སུན་འབྱིན་
svapakṣaḥ स्वपक्षः 我黨 自己地方 rang gi phyogs རང་གི་ཕྱོགས་
parapakṣaḥ परपक्षः 彼黨 gzhan gyi phyogs གཞན་གྱི་ཕྱོགས་
vādī वादी 講 論者 批評 rgol ba རྒོལ་བ་
prativādī प्रतिवादी 講過 敵論者 犯批 phyir rgol ba ཕྱིར་རྒོལ་བ་
trirūpaliṅgam त्रिरूपलिङ्गम् 視三相 三種相 三樣視相 tshul gsum pa'i rtags ཚུལ་གསུམ་པའི་རྟགས་
svalakṣaṇam स्वलक्षणम् 自己相 自相 自己性相 rang gi mtshan nyid རང་གི་མཚན་ཉིད་
sāmāṇyam सामाण्यम् 總 共性 spyi སྤྱི་ pūrvapakṣaḥ पूर्वपक्षः 前指 phyogs snga ma ཕྱོགས་སྔ་མ་
uttarapakṣaḥ उत्तरपक्षः 後證 phyogs phyi ma ཕྱོགས་ཕྱི་མ་
codyam चोद्यम् 批評 徵 brgal ba བརྒལ་བ་ parihāraḥ परिहारः 回答 釋 lan ལན་
samādhānam समाधानम् 回答 lan gdab pa ལན་གདབ་པ་
anumeye sattvam (anumeghe sattvam) अनुमेये सत्त्वम् (अनुमेघे सत्त्वम्) 隨量其事 所量有性 在於隨量其事 rjes su dpag par bya ba la yod pa རྗེས་སུ་དཔག་པར་བྱ་བ་ལ་ཡོད་པ་
sapakṣe sattvam सपक्षे सत्त्वम् 順境 同品有性 在於順境 mthun pa'i phyogs la yod pa མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ལ་ཡོད་པ་
asapakṣe cāsattvam असपक्षे चासत्त्वम् 無不順境 非同品非有性 mi mthun pa'i phyogs la med pa མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ལ་མེད་པ་
sambhavatpramāṇam सम्भवत्प्रमाणम् 量有 公理 公量有理 srid pa'i tshad ma སྲིད་པའི་ཚད་མ་
ādheyātiśayaḥ आधेयातिशयः 中轉 可轉 bsgyur du rung ba བསྒྱུར་དུ་རུང་བ་
anādheyātiśayaḥ अनाधेयातिशयः 不中轉 不可轉 bsgyur du mi rung ba བསྒྱུར་དུ་མི་རུང་བ་
nigamanam निगमनम् 入 結 收尾 mjug sdud མཇུག་སྡུད་
upanayaḥ उपनयः 近相合 合 nye bar sbyar ba ཉེ་བར་སྦྱར་བ་
upasaṃhāraḥ उपसंहारः 近相 引 更相所合 nye bar sbyor ba ཉེ་བར་སྦྱོར་བ་
svabhāvahetuḥ स्वभावहेतुः 自性真語 自性因 rang bzhin gyi gtan tshigs རང་བཞིན་གྱི་གཏན་ཚིགས་
kāryahetuḥ कार्यहेतुः 果正語 果因 'bras bu'i gtan tshigs འབྲས་བུའི་གཏན་ཚིགས་
jñāpakahetuḥ ज्ञापकहेतुः 了正語 令知因 令知正語 shes par byed pa'i gtan tshigs ཤེས་པར་བྱེད་པའི་གཏན་ཚིགས་
anupalabdhi (anupalabdhihetuḥ) अनुपलब्धि (अनुपलब्धिहेतुः) 不想 不得因 mi dmigs pa མི་དམིགས་པ་
vyañjakahetuḥ व्यञ्जकहेतुः 明作因 作明因 gsal bar byed pa'i rgyu གསལ་བར་བྱེད་པའི་རྒྱུ་
kārakahetuḥ कारकहेतुः 所作因 作者因 byed pa'i rgyu བྱེད་པའི་རྒྱུ་
pratijñā प्रतिज्ञा 記句 立宗 許 dam bca' pa དམ་བཅའ་པ་
arthasāmānyam अर्थसामान्यम् 總事 總義 don gyi spyi དོན་གྱི་སྤྱི་
abhilāpyasāmānyam अभिलाप्यसामान्यम् 總說 總言 brjod pa'i spyi བརྗོད་པའི་སྤྱི་
kalpanāpoḍhalakṣaṇam कल्पनापोढलक्षणम् 離察相 rtog pa dang bral ba'i mtshan nyid རྟོག་པ་དང་བྲལ་བའི་མཚན་ཉིད་
abhrāntalakṣaṇam अभ्रान्तलक्षणम् 不謬相 ma nor ba'i mtshan nyid མ་ནོར་བའི་མཚན་ཉིད་
samyagjñānam सम्यग्ज्ञानम् 真識 正智 yang dag pa'i shes pa ཡང་དག་པའི་ཤེས་པ་
mithyājñānam मिथ्याज्ञानम् 邪識 邪智 log pa'i shes pa ལོག་པའི་ཤེས་པ་
savikalpakam सविकल्पकम् 有妄想 rnam par rtog pa dang bcas pa རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་བཅས་པ་
nirvikalpakam निर्विकल्पकम् 無妄想 rnam par rtog pa med pa རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པ་
sākāram साकारम् 有相 rnam pa dang bcas pa རྣམ་པ་དང་བཅས་པ་
nirākāram निराकारम् 無相 rnam pa med pa རྣམ་པ་མེད་པ་
anyākāram अन्याकारम् 別相 gzhan gyi rnam pa གཞན་གྱི་རྣམ་པ་
sattā सत्ता 有的 有性 yod pa ཡོད་པ་
vācyam वाच्यम् 言辭 所說 brjod par bya ba བརྗོད་པར་བྱ་བ་
vācakaḥ वाचकः 說 能說 rjod par byed pa རྗོད་པར་བྱེད་པ་
avinābhāvasaṃbandhaḥ अविनाभावसंबन्धः 無則不生之由 不離相屬 med na mi 'byung ba'i 'brel ba མེད་ན་མི་འབྱུང་བའི་འབྲེལ་བ་
svataḥ pramāṇam स्वतः प्रमाणम् 本規 自量 rang gi tshad ma རང་གི་ཚད་མ་
parataḥ pramāṇam (parataḥ pramralam) परतः प्रमाणम् (परतः प्रम्रलम्) 別規 他量 gzhan gyi tshad ma གཞན་གྱི་ཚད་མ་
tādātmyalakṣaṇasambandhaḥ तादात्म्यलक्षणसम्बन्धः 彼自性相連因由 同性相相屬 彼性相連 de'i bdag nyid kyi mtshan nyid kyi ( kyis ) 'brel ba དེའི་བདག་ཉིད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་(ཀྱིས)་འབྲེལ་བ་
tadutpattilakṣaṇasambandhaḥ तदुत्पत्तिलक्षणसम्बन्धः 出於彼性中相連由 從彼生相所由 de las byung ba'i mtshan nyid kyi ( kyis ) 'brel ba དེ་ལས་བྱུང་བའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་(ཀྱིས)་འབྲེལ་བ་
dviṣṭho hi sambandhaḥ (dṛṣṭo dviṣṭho bhi sambandhaḥ) द्विष्ठो हि सम्बन्धः (दृष्टो द्विष्ठो भि सम्बन्धः) 由在兩處 己見所由 'brel ba ni gnyis la gnas pa འབྲེལ་བ་ནི་གཉིས་ལ་གནས་པ་
pipīlikotsaraṇam पिपीलिकोत्सरणम् 蟻昇 不豎累砌 grog ma gyen du 'dzeg pa གྲོག་མ་གྱེན་དུ་འཛེག་པ་
matsyavikāraḥ (matsyavikaraḥ) मत्स्यविकारः (मत्स्यविकरः) 魚躍 nya 'phar ba ཉ་འཕར་བ་
mahānasam महानसम् 多穴 廚房 tshang mang ཚང་མང་
nīhāraḥ नीहारः 煙 霧 霞 khug rna (khug sna) ཁུག་རྣ་(ཁུག་སྣ)
vāṣpaḥ वाष्पः 氣 rlangs pa རླངས་པ་
tuṣāraḥ तुषारः 牸牛 霜 ba mo བ་མོ་
sahakāripratyayaḥ सहकारिप्रत्ययः 同作緣 同生 lhan cig byed pa'i rkyen ལྷན་ཅིག་བྱེད་པའི་རྐྱེན་
prayatnāntarīyakaḥ प्रयत्नान्तरीयकः 初成 勤勇無間所發 尋之便成 brtsal ma thag tu 'byung ba བརྩལ་མ་ཐག་ཏུ་འབྱུང་བ་
anyatarāsiddhaḥ अन्यतरासिद्धः 不一成一 隨一不成 一成於一 gcig la ma grub pa གཅིག་ལ་མ་གྲུབ་པ་
svato 'siddhaḥ स्वतोऽसिद्धः 自不成 不成於自 rang la ma grub pa རང་ལ་མ་གྲུབ་པ་
parato 'siddhaḥ परतोऽसिद्धः 不成於彼 他不成 pha rol ma grub pa ཕ་རོལ་མ་གྲུབ་པ་
ubhayāsiddhaḥ उभयासिद्धः 目垂不成 兩俱不成 不成於二 gnyis ka la ma grub pa གཉིས་ཀ་ལ་མ་གྲུབ་པ་
aśrayāsiddhaḥ अश्रयासिद्धः 本不成 所依不成 本未成 gzhi ma grub pa གཞི་མ་གྲུབ་པ་
svayaṃvādyasiddhaḥ स्वयंवाद्यसिद्धः 犯性不成 立論者不成 爭不成於己 rgol ba bdag nyid la ma grub pa རྒོལ་བ་བདག་ཉིད་ལ་མ་གྲུབ་པ་