Mahāvyutpatti: 8200-8299 


yavaḥ यवः nas ནས 

aṅguliparva (aṅguliparvan) अङ्गुलिपर्व (अङ्गुलिपर्वन्) 指節 sor སོར 

caturviṃśatiguṇaḥ चतुर्विंशतिगुणः 二十四指轉成 二十四指橫布 nyi shu rtsa bzhir bsgyur ba ཉི་ཤུརྩ་བར་བྒྱུར་བ 

hastaḥ हस्तः 一肘 khru gang ཁྲུ་གང 

dhanuḥ धनुः 一弓 'dom འདོམ 

dhanuḥ pañcaśatāni krośaḥ धनुः पञ्चशतानि क्रोशः 五百弓拘盧舍 五百弓為一俱盧舍 一牛吼 lnga brgya rgyang grags ལྔ་བརྒྱརྒྱང་གྲགས 

yojanam योजनम् 由旬 踰繕那 dpag tshad དཔག་ཚད 轉十力 

prākṛtahastibalam प्राकृतहस्तिबलम् 大象力 glang po che tha mal ba'i stobs གླང་པོ་ཆེཐ་མལབའིསྟོབས 

gandhahastibalam गन्धहस्तिबलम् 香象力 spos kyi glang po'i stobs སྤོསཀྱིགླང་པོི་སྟོབས 

mahānagnabalam (mahānāgnabalam) महानग्नबलम् (महानाग्नबलम्) 大薰力 摩訶諾健那力 tshan po che chen po'i stobs ཚནཔོཆེཆེན་པོི་སྟོབས 

varāṅgabalam (varāṅgavati) वराङ्गबलम् (वराङ्गवति) 勝肢力 伐浪伽力 yan lag mchog gi stobs ཡན་ལགམཆོག་གིསྟོབས 

praskandibalam प्रस्कन्दिबलम् 鎮壓力 缽羅塞建提力 rab gnon gyi stobs རབགནོནགྱིསྟོབས 

cāṇūrabalam चाणूरबलम् 最勝力 遮怒羅力 stobs mchog gi stobs སྟོབསམཆོག་གིསྟོབས 

nārāyaṇabalam नारायणबलम् 無愛子力 那羅延力 sred med bu'i stobs སྲེདམེདབིུ་སྟོབས  

kālaḥ कालः dus tshod དུསཚོད velā वेला dus tshod དུསཚོད 

samayaḥ समयः tshod dam tshe skabs ཚོདདམཚེ་སྐབས 

kṣaṇam क्षणम् 一剎那 一聲 一念 skad cig སྐད་ཅིག 

lavaḥ लवः 頃刻 thang cig ཐངཅིག 

muhūrtaḥ मुहूर्तः 暫時 一念頃 須臾 yud tsam ཡུད་ཙམ 

rigiti रिगिति 一時 隨則 yud ces sam spyod ces ཡུདཅེསསམསྤྱོདཅེས 

ṛgiti ऋगिति 初起 yud ces sam spyod ces ཡུདཅེསསམསྤྱོདཅེས 

ṛṭiti ऋटिति yud ces sam spyod ces ཡུདཅེསསམསྤྱོདཅེས 

samanantaram समनन्तरम् 一彈指 彈指 等無間 de ma thag དེ་མ་ཐག 

acchaṭāsaṃghātamātram अच्छटासंघातमात्रम् 彈指間 se gol gtogs pa tsam སེ་གོལགཏོགས་པཙམ 

rajanī रजनी mtshan mo མཚན་མོ 

praśāntarātriḥ प्रशान्तरात्रिः 未映之時 mi nyal tsam mam mtshon mo rab tu zhi ba མིཉལཙམམམམཚོནམོརབ་ཏུ་ཞི་བ 

pūrvarātraḥ पूर्वरात्रः 上半夜 nam gyi cha stod ནམགྱིསྟོད 

apararātraḥ अपररात्रः 下半夜 nam gyi cha smad ནམགྱིསྨད 

prathame yāme प्रथमे यामे 初夜 上半 thun dang po ཐུནདང་པོ 

madhyame yāme मध्यमे यामे 中夜 中分 gung thun ཐུན 

paścime yāme पश्चिमे यामे 下半 半夜 後夜 thun tha ma la ཐུནཐ་མ 

praharaḥ प्रहरः mel tshe མེཚེ 

tasyā eva rātryā atyayena तस्या एव रात्र्या अत्ययेन 過彼夜分 de nyid kyi mtshan mo 'das nas དེ་ཉིདཀྱིམཚན་མོའདས་ནས 

candra udāgacchat चन्द्र उदागच्छत् 月出 zla ba shar ba ཟླ་བཤར་བ 

aruṇodgatam अरुणोद्गतम् 明星出 發星 skya rengs shar ba སྐྱརེཤར་བ 

ghaṭikā घटिका 更漏 chu tshod ཆུ་ཚོད 

nāḍī नाडी 更漏 chu tshod ཆུ་ཚོད 

prathamapraharaḥ प्रथमप्रहरः 有定更 初更 thun dang po'am srod ཐུནདང་པོསྲ 

dvitīyapraharaḥ द्वितीयप्रहरः 二更 thun gnyis pa'am 'jing ཐུནགཉིས་པ་འཇི 

tṛtīyapraharaḥ तृतीयप्रहरः 三更 thun gsum pa'am lnga tshigs ཐུནགསུམ་པལྔཚིགས 

caturthapraharaḥ चतुर्थप्रहरः 四更 thun bzhi pa'am nam gung ཐུནབཞི་པནམ 

pañcamapraharaḥ पञ्चमप्रहरः 早晨 五更 thun lnga pa'am tho rangs ཐུནལྔ་པཐོརངས 

sūryodayaḥ सूर्योदयः 早晨 nyi ma 'char ba ཉི་མའཆར་བ 

divasaḥ दिवसः nyin mo ཉིནམོ 

pūrvāhṇaḥ पूर्वाह्णः snga dro སྔ་དྲོ 

madhyāhaḥ मध्याहः 日中 nyi ma'i gung ཉི་མི་ 

aparāhṇaḥ अपराह्णः phyi dro ཕྱིདྲོ 

sāyāhnaḥ सायाह्नः 半夜 phyi 'phred ཕྱི་འཕྲ 

ahorātram अहोरात्रम् 晝夜 nyin zhag ཉིནཞག 

vasantaḥ वसन्तः dpyid དཔྱིད 

grīṣmaḥ ग्रीष्मः 暮春 sos ka (so ka) སོ (སོ) 

varṣā वर्षा dbyar དབྱར 

śarat शरत् ston སྟོན 

śāradaḥ (śaradaḥ) शारदः (शरदः) ston སྟོན 

hemantaḥ हेमन्तः dgun དགུ 

śiśiraḥ शिशिरः 冬盡 dgun smad དགུསྨད 

nidāghaḥ निदाघः 暖時 sos ka'i tsha ba'i dus སོི་ཚ་བི་དུས 

grīṣmāṇāṃ paścime māse ग्रीष्माणां पश्चिमे मासे 夏季 三春 sos ka'i zla ba'i tha ma la སོི་ཟླ་བི་ཐ་མ 

phālgunaḥ फाल्गुनः 孟春 頗勒寠拏月 dpyid zla ra ba gre can དཔྱིདཟླར་བྲེ་ཅན 

caitraḥ चैत्रः 仲春 制怛羅月 dpyid zla 'bring po nag pa དཔྱིདཟླའབྲིངཔོནག་པ 

vaiśākhaḥ वैशाखः 季春 吠舍佉月 dpyid zla tha chungs sa ga དཔྱིདཟླཆུང 

jeṣṭhaḥ जेष्ठः 孟夏 檐瑟柁月 dbyar zla ra ba snron དབྱརཟླར་བསྣྲོན 

āṣāḍhaḥ आषाढः 仲夏 阿沙荼月 dbyar zla 'bring po chu stod དབྱརཟླའབྲིངཔོཆུསྟོད 

śrāvaṇaḥ श्रावणः 季夏 室羅筏拏月 dbyar zla tha chung gro bzhin དབྱརཟླཆུངགྲོབཞིན 

bhādrapadaḥ भाद्रपदः 孟秋 婆達羅缽陀月 ston zla ra ba / khrum smad སྟོནཟླར་བཁྲསྨད 

aśviniḥ अश्विनिः 仲秋 阿濕縛度闍月 ston zla 'bring po tha skar སྟོནཟླའབྲིངཔོསྐར 

kārttikaḥ कार्त्तिकः 季秋 羯栗底迦月 ston zla tha chungs smin drug སྟོནཟླཆུངསྨིནདྲུག 

mṛgaśīrṣaḥ (mārgaśīrṣaḥ) मृगशीर्षः (मार्गशीर्षः) 孟冬 末伽始羅月 dgun zla ra ba mgo དགུཟླར་བམགོ 

pauṣaḥ पौषः 仲冬 dgun zla 'bring po rgyal དགུཟླའབྲིངཔོརྒྱལ 

māghaḥ माघः 季冬 dgun zla tha chung mchu དགུཟླཆུང་མ 

māsaḥ मासः zla ba ཟླ་བ 

ekapakṣaḥ एकपक्षः 半月 zla ba ཟླ་བ 

śuklapakṣaḥ शुक्लपक्षः 上半月 zla ba yar gyi ngo ཟླ་བཡརགྱིངོ 

kṛṣṇapakṣaḥ कृष्णपक्षः 下半月 zla ba mar gyi ngo ཟླ་བམརགྱིངོ 

varṣam वर्षम् lo ལོ 

saṃvatsaram संवत्सरम् lo ལོ 

saṃvartakalpaḥ संवर्तकल्पः 壞劫 怖劫 'jig pa'i bskal pa འཇིག་པི་བསྐལ་པ 

vivartakalpaḥ विवर्तकल्पः 開劫 成劫 'chags pa'i bskal pa འཆག་པའི་སྐལ་པ 

antarakalpaḥ अन्तरकल्पः 中劫 中間劫 bar gyi bskal pa བར་གྱིབསྐལ་པ 

śastrāntarakalpaḥ शस्त्रान्तरकल्पः 千劫 刀兵劫 mtshon gyi bskal pa bar ma མཚོནགྱིབསྐལ་པབར་མ 

rogāntarakalpaḥ रोगान्तरकल्पः 疾病劫 疾疫劫 nad kyi bskal pa bar ma ནདཀྱིབསྐལ་པབར་མ 

durbhikṣāntarakalpaḥ दुर्भिक्षान्तरकल्पः 饑饉劫 mu ge'i bskal pa bar ma མུའི་སྐལ་པབར་མ 

tejaḥsaṃvartanī तेजःसंवर्तनी 火怖 以火壞 mes 'jig pa མེའཇིག་པ 

apsaṃvartanī अप्संवर्तनी 水怖 以水壞 chus 'jig pa ཆུའཇིག་པ 

vāyusaṃvartanī वायुसंवर्तनी 風怖 以風壞 rlung gis 'jig pa རླུངགིསའཇིག་པ 

utkarṣaḥ उत्कर्षः 上生 yar skyes ba ཡརསྐྱེས 

apakarṣaḥ अपकर्षः 下生 mar 'bri ba མརའབྲི 

kalpaḥ कल्पः bskal pa བསྐལ་པ 

mahākalpaḥ महाकल्पः 大劫 bskal pa chen po བསྐལ་པཆེན་པོ 

bhadrakalpaḥ भद्रकल्पः 賢劫 bskal pa bzang po བསྐལ་པ་བཟང་པོ 

kṛtayugam कृतयुगम् 圓滿時 rdzogs ldan gyi dus རྫོགསལྡནགྱིདུས 

tretāyugam त्रेतायुगम् 三時 三分時 gsum ldan gyi dus གསུམ་ལྡན་གྱི་དུས 

dvāparayugam द्वापरयुगम् 二時 二分時 cha gnyis dus གཉིསདུས 

kaliyugam कलियुगम् 爭鬥時 rtsod pa'i dus རྩོད་པི་དུས 

adhunā अधुना 今時 如是 de ltar ram da lta དེ་ལྟར་རད་ལྟ 

sāṃpratam सांप्रतम् 今時 如是 de ltar ram da lta དེ་ལྟར་རད་ལྟ 

idānīm इदानीम् 如今 近來 deng sang ngam དེསངངམ