Mahāvyutpatti: 9300-9399 


nepathyam (naipacchyam) नेपथ्यम् (नैपच्छ्यम्) 莊扮 cha lugs ལུགས 

tīrthikāvasathaḥ (tīrthikāḥ apasthaḥ) तीर्थिकावसथः (तीर्थिकाः अपस्थः) 有外道處 mu stegs can gyi gnas མུ་སྟེགསཅནགྱིགནས 

kalahakārakaḥ कलहकारकः 教唆 作鬧嚷 'thab krol byed pa འཐབྲོལ་བྱེ་པ་ 

prāyaścittikaḥ प्रायश्चित्तिकः ltung ba ལྟུང་བ 

śuddhapāpattikaḥ शुद्धपापत्तिकः 墜不雜 ltung ba ma 'dres pa ལྟུང་བམ་འདྲེས་པ 

naisargikāpattiḥ नैसर्गिकापत्तिः 棄墮 應棄墮 spang ba'i ltung byed སྤང་བི་ལྟུང་བྱེད 

kākottārasamarthaḥ. kākotthāpanasamarthaḥ (kākottāyarasamarthaḥ) काकोत्तारसमर्थः. काकोत्थापनसमर्थः (काकोत्तायरसमर्थः) 能驚趕烏鴉 能驅烏 bya rog gam khwa skrod nus pa བྱརོགགམྭ་སྐྲོདནུས་པ 

catuṣkumbhikayā sarpati चतुष्कुम्भिकया सर्पति 手足全殘 收土堆 rkang lag bzhi wis phye ba རྐང་ལགབཞིཡིསཕྱེ་བ 

paribhāvitam परिभावितम् 分付 思惟 專心 bsgos pa བསྒོ་པ་ 

saṃkāraḥ संकारः 灑掃 phyag dar ཕྱག 

saṃmārjanī संमार्जनी 掃帚 phyags ma ཕྱག 

secanam सेचनम् bkru ba བཀྲུ་བ 

bhṛkuṭiḥ भृकुटिः 忿怒 蹙額 khro gnyer ཁྲོ་གཉེར 

viloma विलोम 不順 mi mthun pa མི་མཐུན་པ་ 

pratiloma प्रतिलोम 不順 mi mthun pa མི་མཐུན་པ་ 

parijanaḥ परिजनः 屬下 家人 使者 gyog 'khor གཡོའཁོར 

ṣaḍdharmāḥ षड्धर्माः 六法 chos drug ཆོས་དྲུག 

ṣaḍanudharmāḥ षडनुधर्माः 隨順六法 rjes su mthun pa'i chos drug རྗེས་སུ་མཐུན་པི་ཆོས་དྲུག 

pratigrahaḥ प्रतिग्रहः 與取 能取 攝受 byin len / sbyin len བྱིནལེན (སྦྱིནལེན) 

anuṣaṅgaḥ अनुषङ्गः 相連 rjes su 'brel ba རྗེས་སུའབྲེལ་བ 

antarāyikaddharmāḥ अन्तरायिकद्धर्माः 起斷除 障法 阻法 bar du gcod pa'i chos བར་དུ་གཅོད་པའི་ཆོས 

utthānam उत्थानम् ldang ba ལྡང་བ 

avikopitaḥ (avigopitaḥ) अविकोपितः (अविगोपितः) 不壞 未敗 ma nyams pa མ་ཉམས་པ་

prakṛtisthaḥ प्रकृतिस्थः 住自然 rang bzhin du 'dug pa རང་བཞིན་དུའདུག་པ 

carmakāraḥ (rathakāraḥ) चर्मकारः (रथकारः) 皮物 車匠 ko lpags mkhan ོ་གསམཁན 

saṃbādhapradeśaḥ संबाधप्रदेशः 密相 總言 mdoms མདོམས 

vraṇasāmantakaḥ व्रणसामन्तकः 瘡疤 瘡邊 rma'i than kor རྨི་ར་ 

na golomakam keśaś chedayet (na golomakam keśam chedayet. na golomakam keśācchadayet) गोलोमकम्केशश्छेदयेत् ( गोलोमकम्केशम्छेदयेत्. गोलोमकम्केशाच्छदयेत्) 未削髮 髮不削 skra chan pas mi breg སྐྲཔསམིྲེ 

muṇḍanā मुण्डना 剃髮 skra breg སྐྲྲེ 

dvyaṅgulavartaḥ (dvyaṅgulāvartaḥ) द्व्यङ्गुलवर्तः (द्व्यङ्गुलावर्तः) 二指長 sor gnyis 'khris pa སོརགཉིསའཁྲི་པ་ 

pratibalo bhavati प्रतिबलो भवति 有力 耐煩 mthu yod pa'am nus pa'am dpyad bzod མཐུཡོད་པནུས་པདཔྱདབཟོད 

sātisāro bhavati सातिसारो भवति 違背十分 有違越 不盡美 'gal tshabs can du 'gyur ro འགལཚབསཅནདུའགྱུརརོ 

śauṭīraḥ शौटीरः 戲器 貢高 sgeg rdzas སྒརྫས 

ucchargaraḥ (ucarkaraḥ) उच्छर्गरः (उचर्करः) 牆根 gram pa ་པ་ 

ucchakaraḥ उच्छकरः 牆根 gram pa ་པ་ 

karaṇḍakaḥ करण्डकः 圓房 khang pa zlum po ཁང་པཟླུམ་པོ་ 

vahiḥsaṃvṛtaḥ वहिःसंवृतः 塞房 外精緻 phyi rub pa ཕྱི་རུ་པ་ 

antarviśālaḥ अन्तर्विशालः 內寬 nang yangs pa ནངཡངས་པ 

jālavātāyanam जालवातायनम् 有網窗孔 skar khung dra ba can སྐརཁུངདྲ་བཅན 

cakrikā चक्रिका 雙拜關 雙插關 sgo gtan zung can སྒོགཏནཟུངཅན 

kapoṭamālā (kapotamalā) कपोटमाला (कपोतमला) 台基 stegs bu སྟེགསབུ 

kaṭukatailam (kaṭukatelam) कटुकतैलम् (कटुकतेलम्) 芥子油 yungs mar ངསམར 

āyasadarvikā आयसदर्विका 鐵杓 lcags gzar (lcags bzar) ལྕགསགཟར(ལྕགས) 

pādadhāvanikā पादधावनिका 洗腳地 rkang pa bkru ba'i sa རྐང་པབཀྲུ་བི་ 

kūrmākṛtikharaḥ कूर्माकृतिखरः 如龜背而麤 如龜文而麤 rus sbal gi rgyab 'dra ba rtsub pa རུསསྦགིརྒྱབའདྲ་བརྩུབ་པ 

kuntapalakaḥ कुन्तपलकः 鎗尖 mdung rtse ུངརྩེ 

talakopari तलकोपरि 上房 房上 khang steng ཁངསྟེང 

jyeṣṭhaḥ ज्येष्ठः 長孟 chen po'am thu bo ཆེན་པོཐུ་བོ 

madhyaḥ मध्यः bar ma བར་མ 

kanīyān (kanīyam) कनीयान् (कनीयम्) chung ngam 'bring po tha chung skabs sbyar ཆུངངམའབྲིངཔོཆུངསྐབསསྦྱར 

janapadacārikā जनपदचारिका 遊境上 yul rgyu ba ཡུལརྒྱུ་བ 

karvaṭakaḥ कर्वटकः 山中人 ri 'or ba རི་འོར་བ 

upanimantraṇam उपनिमन्त्रणम् 請客 請待 作客者 mgron du bod pa མགྲོནདུ་བ་པ་ 

avadhyāyati अवध्यायति 嗤笑 'phya ba ྱ་ 

kṣipati क्षिपति 笑話 譏侮 譏笑 gzhogs 'phyas གཞོག་འ 

vivācayati विवाचयति 毀謗 毀諦 rnam par smod pa རྣམ་པརསྨོད་པ 

śulkaḥ शुल्कः 抽分 sho gam ཤོ་གམ 

karmadānam (karmādānam) कर्मदानम् (कर्मादानम्) 交付事 任事 授事 las su bsko pa ལསསུབསྐོ་པ་ 

saṃvararūḍhaḥ (saṃvarākūṭaḥ. saṃvararuṭaḥ) संवररूढः (संवराकूटः. संवररुटः) 貪者 律儀增長 甚於戒 sdom pa chags སྡོམ་པཆགས 

ośaṭukam. ośaḍukam ओशटुकम्. ओशडुकम् 塗物 'dag rdzas འདགརྫས 

maunam (monam) मौनम् (मोनम्) 不言 莫說 寂靜 mi smra ba མི་སྨྲ་བ 

ehi svāgataḥ एहि स्वागतः 善來 過來 前來 好生來 tshur shog legs par 'ongs so ར་ོགལེགས་པརའོངསསོ 

balād upakrāntaḥ बलादुपक्रान्तः 威勢 以力扶 以力挾 mthus brtser མཐུསབརྩེ 

āmṛśati आमृशति nom pa ནོ་པ་ 

parāmṛśati परामृशति 聞氣 nyug pa ཉུག་པ 

ālambhanam आलम्भनम् 胸前 胸觸 brang sprad བྲངསྤྲད 

tarapuṭaḥ तरपुटः 浮囊 gru tshugs གྲུཚུགས 

pratisrotaḥ प्रतिस्रोतः 常迴遮 逆流 rgyun las bzlog pa རྒྱུནལསབཟློག་པ 

kapardakaḥ कपर्दकः 海巴 mgron bu ('gron bu) མགྲོནབུ(འགྲོབུ) 

kākaṇi काकणि 價值二十具謂迦迦尼 迦迦尼 ka ka ni mgron bu nyi shu'i rin ('gron bu nyi shu'i rin) ནིམགྲོནབུཉི་ཤིུ་རིན (འགྲོབུཉི་ཤིུ་རིན) 

māṣakaḥ माषकः 價值八十具謂麻沙迦 磨沙加 價值百十海巴 ma sha ka mgron bu brgyad bcu'i rin ('gron bu brgyad bcu'i rin) མགྲོནབུབརྒྱདབཅིུ་རིན(འགྲོབུབརྒྱདབཅིུ་རིན) 

kārṣāpaṇaḥ कार्षापणः 價值六百海巴 迦利沙缽拏 千六百貝價為迦利沙缽那 kar sha pa na mgron bu stong drug brgya'i rin ་པ་མགྲོནབུསྟོངདྲུགབརྒྱི་རིན 

cīvarabhaṇḍikā (cīvarabhaṇḍikaḥ. cīvarabhāṇḍikā) चीवरभण्डिका (चीवरभण्डिकः. चीवरभाण्डिका) 盛袈裟器 盛衣器 chos gos kyi snod ཆོསགོསཀྱིསྣོད 

cīvarakaraṇḍakam (cīvarakaraṇḍikam) चीवरकरण्डकम् (चीवरकरण्डिकम्) 法衣繩子 衣篋 chos gos kyi sgro ga ཆོསགོསཀྱིསྒྲོ་ 

garbhayātanam (garbhavātanam) गर्भयातनम् (गर्भवातनम्) 打胎 mngal rlugs par bya ba མངལ་རླུགས་པ་བྱ་ 

adhivāsanam अधिवासनम् 須者 宜者 gnang ba'am rung bar bya ba གནང་བརུང་བ་བྱ་ 

mañcaḥ मञ्चः khri ཁྲི 

pīṭhaḥ पीठः 交床 坐具 小床 繩床 khri'u ཁྲིའུ 

ghaṭaḥ घटः rdza ma རྫ 

ghaṭikā घटिका 爪癢物 phru rtog ཕྲུརྟོག 

karakiṇī करकिणी 小淨瓶 ril ba spyi blugs རིལསྤྱིབླགས 

kuṇḍikā कुण्डिका 小淨瓶 ril ba spyi blugs རིལསྤྱིབླགས 

kalpikaḥ कल्पिकः 中用 rung ba རུང་བ 

pariṣvajanam परिष्वजनम् 'khyud pa (khyud pa) འཁྱུད་པ་(ཁྱུ་པ་) 

bhāryā भार्या chung ma ཆུང་མ 

praṇayaḥ प्रणयः 親愛 心疼物 sdug pa སྡུག་པ 

prakaṭaḥ प्रकटः 明顯 gsal ba'am mngon pa གསལ་བམངོན་པ 

paripāṭiḥ परिपाटिः 次第 rims kyis རིམཀྱིས 

harati. pratyāharati हरति. प्रत्याहरति 送信 回收 phrin phar bskyal pa dang phyir bskyal ba ཕྲིནཕརབསྐྱ་པ་དངཕྱིརབསྐྱལ་བ 

ākarṣaṇam आकर्षणम् 正直 drang ba དྲང་བ 

pāṭapāṭikaḥ (pāṭāpaṭikā) पाटपाटिकः (पाटापटिका) 過一二次 lan gcig gnyis phrad pa ལན་གཅིགགཉིསཕྲད་པ 

vyāmaḥ व्यामः 'dom འདོམ 

hastaḥ हस्तः khru ཁྲུ་