Mahāvyutpatti: 900-999
tattvārthaikadeśānupraveśaḥ तत्त्वार्थैकदेशानुप्रवेशः 隨入空性一方 de kho na'i don gyi phyogs gcig la rjes su zhugs pa དེ་ཁོ་ནའི་དོན་གྱི་ཕྱོགས་གཅིག་ལ་རྗེས་སུ་ཞུགས་པ་
anantaryasamādhiḥ अनन्तर्यसमाधिः 無間禪定 bar chad med pa'i ting nge 'dzin བར་ཆད་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ 十法行
daśadharmacaryāḥ दशधर्मचर्याः 念行地有十法行 mos pa spyod pa'i sa la chos spyod bcu'i ming la མོས་པ་སྤྱོད་པའི་ས་ལ་ཆོས་སྤྱོད་བཅུའི་མིང་ལ་
lekhanā लेखना 書寫 yi ge 'bri ba ཡི་གེ་འབྲི་བ་
pūjanā पूजना 供養 mchod pa མཆོད་པ་
dānam दानम् 布施 施他 sbyin pa སྦྱིན་པ་
śravaṇam श्रवणम् 聽聞 nyan pa ཉན་པ་ vācanam वाचनम् 誦念 披讀 klog pa ཀློག་པ་
udgrahaṇam उद्ग्रहणम् 執持 受持 'dzin pa འཛིན་པ་
prakāśanā प्रकाशना 開示 開演 rab tu ston pa རབ་ཏུ་སྟོན་པ་
svādhyāyanam स्वाध्यायनम् 讀誦 諷誦 kha ton byed pa ཁ་ཏོན་བྱེད་པ
cintanā चिन्तना 思惟 思念 sems pa སེམས་པ་
bhāvanā भावना 觀想 修習 sgom pa སྒོམ་པ 十波羅蜜
daśapāramitāḥ (pāram+i+tā) दशपारमिताः (पारम्+इ+ता) 十到彼岸 十波羅蜜 pha rol tu phyin pa bcu'i ming la ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་བཅུའི་མིང་ལ་
dānapāramitā दानपारमिता 施到彼岸 施波羅蜜多 壇那波羅蜜多 sbyin pa'i pha rol tu phyin pa སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་
śīlapāramitā शीलपारमिता 戒到彼岸 戒波羅蜜多 尸羅波羅蜜 tshul khrims kyi pha rol tu phyin pa ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་
kṣāntipāramitā क्षान्तिपारमिता 忍到彼岸 忍波羅蜜多 羼提波羅蜜 bzod pa'i pha rol tu phyin ba བཟོད་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་བ་
vīryapāramitā वीर्यपारमिता 精進到彼岸 精進波羅蜜多 毘梨耶波羅蜜 brtson 'grus kyi pha rol tu phyin pa བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་
dhyānapāramitā ध्यानपारमिता 禪定到彼岸 靜慮到彼岸 禪那波羅蜜 bsam gtan gyi pha rol tu phyin ba བསམ་གཏན་གྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་བ་
prajñāpāramitā प्रज्ञापारमिता 智到彼岸 般若波羅蜜多 慧波羅蜜 shes rab kyi pha rol tu phyin pa ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་
upāyapāramitā उपायपारमिता 方便到彼岸 方便波羅蜜多 thabs kyi pha rol tu phyin pa ཐབས་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་
praṇidhānapāramitā प्रणिधानपारमिता 願到彼岸 誓願到彼岸 smon lam gyi pha rol tu phyin pa སྨོན་ལམ་གྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་
balapāramitā बलपारमिता 力到彼岸 力波羅蜜多 stobs kyi pha rol tu phyin pa སྟོབས་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་
jñānapāramitā ज्ञानपारमिता 智到彼岸 智波羅蜜多 ye shes kyi pha rol tu phyin pa ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ 四攝事
catvāri saṃgrahavastūni चत्वारि संग्रहवस्तूनि 四集物 四攝法 四種法 四攝事 bsdu ba'i dngos po bzhi'i ming la བསྡུ་བའི་དངོས་པོ་བཞིའི་མིང་ལ་
dānam दानम् 布施 sbyin pa སྦྱིན་པ་
priyavāditā प्रियवादिता 愛語 美言 愛言 snyan par smra ba སྙན་པར་སྨྲ་བ་
arthacaryā अर्थचर्या 利行 美行 利人 don spyod pa དོན་སྤྱོད་པ་
samānārthatā समानार्थता 同事 順義 同行 don mthun pa དོན་མཐུན་པ་ 三學
ṭrīṇi śikṣāṇi ट्रीणि शिक्षाणि 三學 bslab pa gsum gyi ming la བསླབ་པ་གསུམ་གྱི་མིང་ལ་
adhiśīlam अधिशीलम् 戒 lhag pa'i tshul khrims ལྷག་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་
adhicittam अधिचित्तम् 定 lhag pa'i sems ལྷག་པའི་སེམས་
adhiprajñā अधिप्रज्ञा 慧 lhag pa'i shes rab ལྷག་པའི་ཤེས་རབ་ 十八空
aṣṭadaśaśūnyatā अष्टदशशून्यता 十八空 stong pa bcu brgyad kyi ming la སྟོང་པ་བཅུ་བརྒྱད་ཀྱི་མིང་ལ་
adhyātmaśūnyatā अध्यात्मशून्यता 內空 nang stong pa nyid ནང་སྟོང་པ་ཉིད་
bahirdhā śūnyatā बहिर्धा शून्यता 外空 phyi stong pa nyid ཕྱི་སྟོང་པ་ཉིད་
adhyātmabahirdhāśūnyatā अध्यात्मबहिर्धाशून्यता 內外空 phi nang stong pa nyid ཕི་ནང་སྟོང་པ་ཉིད་
śūnyatāśūnyatā शून्यताशून्यता 空性空 空空 stong pa nyid stong pa nyid སྟོང་པ་ཉིད་སྟོང་པ་ཉིད་
mahāśūnyatā महाशून्यता 大空 大空性 chen po stong pa nyid ཆེན་པོ་སྟོང་པ་ཉིད་
paramārthaśūnyatā परमार्थशून्यता 第一義空 勝義空 don dam pa stong pa nyid དོན་དམ་པ་སྟོང་པ་ཉིད་
saṃskṛtaśūnyatā संस्कृतशून्यता 有為空 'dus byas stong pa nyid འདུས་བྱས་སྟོང་པ་ཉིད་
asaṃskṛtaśūnyatā असंस्कृतशून्यता 無為空 'dus ma byas stong pa nyid འདུས་མ་བྱས་སྟོང་པ་ཉིད་
atyantaśūnyatā अत्यन्तशून्यता 畢竟空 mtha' las 'das pa stong pa nyid མཐའ་ལས་འདས་པ་སྟོང་པ་ཉིད་
anavarāgraśūnyatā अनवराग्रशून्यता 無始空 無際空 thog ma dang tha ma med pa stong pa nyid ཐོག་མ་དང་ཐ་མ་མེད་པ་སྟོང་པ་ཉིད་
anavakāraśūnyatā अनवकारशून्यता 散空 無失空 散無散空 dor ba med pa stong pa nyid དོར་བ་མེད་པ་སྟོང་པ་ཉིད་
prakṛtiśūnyatā प्रकृतिशून्यता 本性空 性空 rang bzhin stong pa nyid རང་བཞིན་སྟོང་པ་ཉིད་
sarvadharmaśūnyatā सर्वधर्मशून्यता 一切法空 諸性空 諸法空 chos thams cad stong pa nyid ཆོས་ཐམས་ཅད་སྟོང་པ་ཉིད་
svalakṣaṇaśūnyatā स्वलक्षणशून्यता 自相空 rang gi mtshan nyid stong pa nyid རང་གི་མཚན་ཉིད་སྟོང་པ་ཉིད་
anupalambhaśūnyatā अनुपलम्भशून्यता 不可得空 共相空 mi dmigs pa stong pa nyid མི་དམིགས་པ་སྟོང་པ་ཉིད་
abhāvaśūnyatā अभावशून्यता 無法空 無物空 無性空 dngos po med pa'i stong pa nyid དངོས་པོ་མེད་པའི་སྟོང་པ་ཉིད་
svabhāvaśūnyatā स्वभावशून्यता 自性空 有法空 ngo bo nyid stong pa nyid ངོ་བོ་ཉིད་སྟོང་པ་ཉིད་
abhāvasvabhāvaśūnyatā अभावस्वभावशून्यता 無法有法空 無物性空 無性自性空 dngos po med pa'i ngo bo nyid stong pa nyid དངོས་པོ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་སྟོང་པ་ཉིད་ 四念住
kāyasmṛtyupasthānam कायस्मृत्युपस्थानम् 身念處 身想念處 身念住 lus dran pa nye bar bzhag pa ལུས་དྲན་པ་ཉེ་བར་བཞག་པ་
vedanāsmṛtyupasthānam वेदनास्मृत्युपस्थानम् 受念處 受念住 tshor ba dran pa nye bar bzhag pa ཚོར་བ་དྲན་པ་ཉེ་བར་བཞག་པ་
cittasmṛtyupasthānam चित्तस्मृत्युपस्थानम् 心念處 心念住 sems dran pa nye bar bzhag pa སེམས་དྲན་པ་ཉེ་བར་བཞག་པ་
dharmasmṛtyupasthānam धर्मस्मृत्युपस्थानम् 法念處 法念住 chos dran pa nye bar bzhag pa ཆོས་དྲན་པ་ཉེ་བར་བཞག་པ་ 四正斷
catvāri prahāṇāni चत्वारि प्रहाणानि 四正勤 四斷 yang dag par spong ba bzhi'i ming la ཡང་དག་པར་སྤོང་བ་བཞིའི་མིང་ལ་
anutpannānāṃ pāpakānām akuśalānāṃ dharmāṇām anutpādāya cchandaṃ janayati अनुत्पन्नानां पापकानामकुशलानां धर्माणामनुत्पादाय च्छन्दं जनयति 未生惡令不生 sdig pa mi dge ba'i chos ma skyes pa rnams mi bskyed pa'i phyir 'dun pa bskyed do སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་མ་སྐྱེས་པ་རྣམས་མི་བསྐྱེད་པའི་ཕྱིར་འདུན་པ་བསྐྱེད་དོ་
utpannānāṃ pāpakānām akuśalānāṃ dharmāṇām prahāṇāya cchandaṃ janayati उत्पन्नानां पापकानामकुशलानां धर्माणाम्प्रहाणाय च्छन्दं जनयति 已生惡令永斷 sdig pa mi dge ba'i chos skyes pa rnams spong ba'i phyir 'dun pa bskyed do སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་སྐྱེས་པ་རྣམས་སྤོང་བའི་ཕྱིར་འདུན་པ་བསྐྱེད་དོ་
anutpannānāṃ kuśalānāṃ dharmāṇām utpādāya cchandaṃ janayati अनुत्पन्नानां कुशलानां धर्माणामुत्पादाय च्छन्दं जनयति 未生善令生 dge ba'i chos ma skyes pa rnams bskyed pa'i phyir 'dun pa bskyed do དགེ་བའི་ཆོས་མ་སྐྱེས་པ་རྣམས་བསྐྱེད་པའི་ཕྱིར་འདུན་པ་བསྐྱེད་དོ་
utpannānāṃ kuśalānāṃ dharmāṇām sthitaye bhūyobhāvatāyai asaṃpramoṣāya paripūraṇāya cchandaṃ janayati उत्पन्नानां कुशलानां धर्माणाम्स्थितये भूयोभावतायै असंप्रमोषाय परिपूरणाय च्छन्दं जनयति 已生善令增長 dge ba'i chos skyes pa rnams gnas pa dang phyir zhing 'byung ba dang nyams par mi 'gyur ba dang yongs su rdzogs par bya ba'i phyir 'dun pa bskyed do དགེ་བའི་ཆོས་སྐྱེས་པ་རྣམས་གནས་པ་དང་ཕྱིར་ཞིང་འབྱུང་བ་དང་ཉམས་པར་མི་འགྱུར་བ་དང་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་འདུན་པ་བསྐྱེད་དོ་
vyāyacchate व्यायच्छते 勤 'bad do འབད་དོ
vīryam ārabhate वीर्यमारभते 精進立 發精進 brtson 'grus rtsom mo བརྩོན་འགྲུས་རྩོམ་མོ་
cittaṃ pragṛhṇāti चित्तं प्रगृह्णाति 心極持 sems rab tu 'dzin no སེམས་རབ་ཏུ་འཛིན་ནོ་
samyak pradadhāti सम्यक्प्रदधाति 真實坐 用真實工夫 yang dag par rab tu 'jog go ཡང་དག་པར་རབ་ཏུ་འཇོག་གོ་ 四神足
catvāra(ri) ṛddhipādāḥ चत्वार(रि) ऋद्धिपादाः 四神足 如意足 rdzu 'phrul gyi rkang pa bzhi'i ming la རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་རྐང་པ་བཞིའི་མིང་ལ་
chandasamādhiprahāṇasaṃskārasamanvāgata ṛddhipādaḥ छन्दसमाधिप्रहाणसंस्कारसमन्वागत ऋद्धिपादः 根定神足 欲神足 欲如意神心 欲如意足 'dun pa'i ting nge 'dzin spong ba'i 'du byed dang ldan pa'i rdzu 'phrul gyi rkang pa འདུན་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་སྤོང་བའི་འདུ་བྱེད་དང་ལྡན་པའི་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་རྐང་པ་
cittasamādhiprahāṇasaṃskārasamanvāgata(o) ṛddhipādaḥ चित्तसमाधिप्रहाणसंस्कारसमन्वागत(ओ) ऋद्धिपादः 念如意足 力覺神足 念神足 sems kyi ting nge 'dzin spong ba'i 'du byed dang ldan pa'i rdzu 'phrul gyi rkang pa སེམས་ཀྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་སྤོང་བའི་འདུ་བྱེད་དང་ལྡན་པའི་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་རྐང་པ་
vīryasamādhiprahāṇasaṃskārasamanvāgata(o) ṛddhipādaḥ वीर्यसमाधिप्रहाणसंस्कारसमन्वागत(ओ) ऋद्धिपादः 精進如意足 定覺神足 勤神足 brtson 'grus kyi ting nge 'dzin spong ba'i 'du byed dang ldan pa'i rdzu 'phrul gyi rkang pa བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་སྤོང་བའི་འདུ་བྱེད་དང་ལྡན་པའི་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་རྐང་པ་
mīmāṃsāsamādhiprahāṇasaṃskārasamanvāgata(o) ṛddhipādaḥ मीमांसासमाधिप्रहाणसंस्कारसमन्वागत(ओ) ऋद्धिपादः 思惟如意足 正定神足 思惟神足 dpyod pa'i ting nge 'dzin spong ba'i 'du byed dang ldan pa'i rdzu 'phrul gyi rkang pa དཔྱོད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་སྤོང་བའི་འདུ་བྱེད་དང་ལྡན་པའི་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་རྐང་པ་
anupalambhayogena bhāvayati अनुपलम्भयोगेन भावयति 無緣聚以觀想 以無緣聚修習 mi dmigs pa'i tshul gyis bsgom mo མི་དམིགས་པའི་ཚུལ་གྱིས་བསྒོམ་མོ་
vivekaniśritam विवेकनिश्रितम् 居處寂靜 dben pa la gnas pa དབེན་པ་ལ་གནས་པ་
virāganiśritam विरागनिश्रितम् 居處離欲 'dod chags dang bral ba la gnas pa འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ལ་གནས་པ་
nirodhaniśritam निरोधनिश्रितम् 居處阻碍 'gog pa la gnas pa འགོག་པ་ལ་གནས་པ་
vyavasargapariṇatam व्यवसर्गपरिणतम् 最捨轉變 最捨以轉變 rnam par yongs su bsgyur ba རྣམ་པར་ཡོངས་སུ་བསྒྱུར་བ་ 五根
pañcendriyāṇi पञ्चेन्द्रियाणि 五根 dbang po lnga'i ming la དབང་པོ་ལྔའི་མིང་ལ་
śraddhendriyam श्रद्धेन्द्रियम् 信根 dad pa'i dbang po དད་པའི་དབང་པོ་
vīryendriyam वीर्येन्द्रियम् 精進根 進根 brtson 'grus kyi dbang po བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་དབང་པོ་
smṛtīndriyam स्मृतीन्द्रियम् 念根 dran pa'i dbang po དྲན་པའི་དབང་པོ་
samādhīndriyam समाधीन्द्रियम् 定根 ting nge 'dzin gyi dbang pa ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་དབང་པ་
prajñendriyam प्रज्ञेन्द्रियम् 慧根 shes rab kyi dbang po ཤེས་རབ་ཀྱི་དབང་པོ་ 五力
pañcabalāni पञ्चबलानि 五力 stobs lnga'i ming la སྟོབས་ལྔའི་མིང་ལ་
śraddhābalam श्रद्धाबलम् 信力 dad pa'i stobs དད་པའི་སྟོབས་
vīryabalam वीर्यबलम् 精進力 brtson 'grus kyi stobs བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་སྟོབས་
smṛtibalam स्मृतिबलम् 念力 dran pa'i stobs དྲན་པའི་སྟོབས་
samādhibalam समाधिबलम् 定力 ting nge 'dzin gyi stobs ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་སྟོབས་
prajñābalam प्रज्ञाबलम् 慧力 shes rab kyi stobs ཤེས་རབ་ཀྱི་སྟོབས་ 七覺支
saptabodhyaṅgāni सप्तबोध्यङ्गानि 七菩提分 七覺支名號 七覺支 byang chub kyi yan lag bdun gyi ming la བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་བདུན་གྱི་མིང་ལ་
smṛtisaṃbodhyaṅgam स्मृतिसंबोध्यङ्गम् 念覺枝 念覺支 dran pa yang dag byang chub kyi yan lag དྲན་པ་ཡང་དག་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་
dharmapravicayasaṃbodhyaṅgam धर्मप्रविचयसंबोध्यङ्गम् 法覺枝 擇覺支 chos rab tu rnam par 'byed pa yang dag byang chub kyi yan lag ཆོས་རབ་ཏུ་རྣམ་པར་འབྱེད་པ་ཡང་དག་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་
vīryasaṃbodhyaṅgam वीर्यसंबोध्यङ्गम् 精進覺支 brtson 'grus yang dag byang chub kyi yan lag བརྩོན་འགྲུས་ཡང་དག་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་
prītisaṃbodhyaṅgam प्रीतिसंबोध्यङ्गम् 喜覺枝 喜覺支 dga' ba yang dag byang chub kyi yan lag དགའ་བ་ཡང་དག་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་
prasrabdhisaṃbodhyaṅgam (praśrabdhisaṃbodhyaṅgam) प्रस्रब्धिसंबोध्यङ्गम् (प्रश्रब्धिसंबोध्यङ्गम्) 輕安覺枝 輕安覺支 shin tu sbyangs pa yang dag byang chub kyi yan lag ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ་ཡང་དག་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་
samādhisaṃbodhyaṅgam समाधिसंबोध्यङ्गम् 定覺枝 定覺支 ting nge 'dzin yang dag byang chub kyi yan lag ཏིང་ངེ་འཛིན་ཡང་དག་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་
upekṣāsaṃbodhyaṅgam उपेक्षासंबोध्यङ्गम् 捨覺支 btang snyoms yang dag byang chub kyi yan lag བཏང་སྙོམས་ཡང་དག་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་ 八聖道
aṣṭāṅgamārganāmāni अष्टाङ्गमार्गनामानि 八正道名號 八聖道名號 'phags pa'i lam yan lag brgyad pa'i ming la འཕགས་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པའི་མིང་ལ་
samyakdṛṣṭiḥ सम्यक्दृष्टिः 正見 yang dag pa'i lta ba ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་
samyaksaṃkalpaḥ सम्यक्संकल्पः 正思惟 yang dag pa'i rtogs pa ཡང་དག་པའི་རྟོགས་པ་
samyagvāk सम्यग्वाक् 正語 yang dag pa'i ngag ཡང་དག་པའི་ངག་