Mahāvyutpatti: 8300-8399
etarhi एतर्हि 初時 而今 de lta na དེ་ལྟ་ན
sadyaḥ सद्यः 現生 遂 隨即 de ma thag tu'am 'phral du'am mod la དེ་མ་ཐག་ཏུའམ་འཕྲལ་དུའམ་མོད་ལ་
bhūtapūrvam भूतपूर्वम् 古昔 sngon byung ba སྔོན་བྱུང་བ་
atikrāntaḥ अतिक्रान्तः 古昔 'das pa འདས་པ་
atītaḥ अतीतः 過去 'das pa འདས་པ་
pūrvāntaḥ पूर्वान्तः 昔時 前邊 前 過去 sngon gyi mtha' 'am mu སྔོན་གྱི་མཐའ་འམ་མུ་
pūrvakoṭiḥ पूर्वकोटिः 極 前際 sngon gyi mtha' 'am mu སྔོན་གྱི་མཐའ་འམ་མུ་
aparāntaḥ (aparaṇaḥ) अपरान्तः (अपरणः) 後時 後際 後極 未來 phyi ma'i mtha' ཕྱི་མའི་མཐའ་
pūrvakālaḥ पूर्वकालः 昔時 昔者 古時 sngon gyi dus sam tshe སྔོན་གྱི་དུས་སམ་ཚེ་
abhūt अभूत् 出 曾有 byung བྱུང་
āsīt आसीत् 現 曾有 byung bar gyur བྱུང་བར་གྱུར་
tena kālena तेन कालेन 如今時 其會 爾時 de'i tshe དེའི་ཚེ་
tenasamayena (tenasamayenaḥ) तेनसमयेन (तेनसमयेनः) 今時 爾時 其會 de'i dus na (de'i dus) དེའི་དུས་ན་ (དེའི་དུས་)
vartamānaḥ वर्तमानः 今 現在 da ltar ད་ལྟར་
pratyutpannaḥ प्रत्युत्पन्नः 現在時 現在 da ltar 'byung ba ད་ལྟར་འབྱུང་བ་
anāgatakālaḥ अनागतकालः 未來時 ma 'ongs pa'i dus མ་འོངས་པའི་དུས་
paścimakālaḥ (paścimasālaḥ) पश्चिमकालः (पश्चिमसालः) 過去時 phyi ma'i dus ཕྱི་མའི་དུས་
āgāmī आगामी 後出 後來 phyi ma'am phyis 'byung ba ཕྱི་མའམ་ཕྱིས་འབྱུང་བ་
bhaviṣyat भविष्यत् 將來 當有 phyi ma'am phyis 'byung ba ཕྱི་མའམ་ཕྱིས་འབྱུང་བ་
dīrgharātram दीर्घरात्रम् 永遠 長夜 yun ring po ཡུན་རིང་པོ་
cirakālam चिरकालम् 長時 yun ring po ཡུན་རིང་པོ་
tryadhva (tryadhvan) त्र्यध्व (त्र्यध्वन्) 三世 dus gsum དུས་གསུམ་
triṣkālaḥ त्रिष्कालः 三世 dus gsum དུས་གསུམ་
sandhyākālaḥ सन्ध्याकालः 節時 黎明 時節 薄暮 dus kyi mtshams དུས་ཀྱི་མཚམས་
trisandhiḥ त्रिसन्धिः 三時之節 dus gsum gyi mtshams དུས་གསུམ་གྱི་མཚམས་
parva (parvaḥ) पर्व (पर्वः) 時節 dus tshigs དུས་ཚིགས་ 方位
digvidignāmāni दिग्विदिग्नामानि 方隅名目 方位名目 phyogs dang mtshams kyi ming la ཕྱོགས་དང་མཚམས་ཀྱི་མིང་ལ་
dik दिक् 方 phyogs ཕྱོགས་
pūrvā पूर्वा 東 shar ཤར་
dakṣiṇā दक्षिणा 南 lho ལྷོ་
paścimaḥ पश्चिमः 西 nub ནུབ་
uttaraḥ उत्तरः 北 byang བྱང་
pūrvadakṣiṇā पूर्वदक्षिणा 東南 shar lho ཤར་ལྷོ་
dakṣiṇapaścimā दक्षिणपश्चिमा 西南 lho nub ལྷོ་ནུབ་
paścimottarā पश्चिमोत्तरा 西北 nub byang ནུབ་བྱང་
uttarapūrvā उत्तरपूर्वा 東北 byang shar བྱང་ཤར་
adhaḥ अधः 下 'og འོག་
ūrdhvam ऊर्ध्वम् 上 steng སྟེང་
aiśānī ऐशानी 具主隅 東北 dbang ldan gyi phyogs དབང་ལྡན་གྱི་ཕྱོགས་
āgneyī आग्नेयी 火隅 東南 me'i phyogs མེའི་ཕྱོགས་
nairṛtī नैरृती 離實隅 西南 bden bral gyi phyogs བདེན་བྲལ་གྱི་ཕྱོགས་
vāyavī वायवी 風隅 西北 rlung gi phyogs རླུང་གི་ཕྱོགས་
aindrī ऐन्द्री 帝釋隅 東 dbang po'i phyogs དབང་པོའི་ཕྱོགས་
yāmyā याम्या 獄帝隅 南 gshin rje'i phyogs གཤིན་རྗེའི་ཕྱོགས་
vāruṇī वारुणी 水月隅 西 水天隅 chu lha'i phyogs ཆུ་ལྷའི་ཕྱོགས་
kauverī कौवेरी 身惡隅 北 惡身隅 lus ngan gyi phyogs ལུས་ངན་གྱི་ཕྱོགས་ 制戒十事利益
saṃghasaṃgrahāya संघसंग्रहाय 僧會故 攝僧故 攝僧 dge 'dun bsdu ba'i phyir དགེ་འདུན་བསྡུ་བའི་ཕྱིར་ 十利
saṃghasuṣṭhutāyai संघसुष्ठुतायै 僧極善事故 極攝僧故 極攝 dge 'dun legs par bya ba'i phyir དགེ་འདུན་ལེགས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་
saṃghasya sparśavihārāya संघस्य स्पर्शविहाराय 僧安住故 令僧安樂故 令僧樂 dge 'dun bde bar gnas par bya ba'i phyir དགེ་འདུན་བདེ་བར་གནས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་
durmaṅkūnāṃ pudgalānāṃ nigrahāya (durmaṅgubhūtānām pudgalānāṃ nigrahāya. durmadgubhūtānām pudgalānāṃ nigrahāya) दुर्मङ्कूनां पुद्गलानां निग्रहाय (दुर्मङ्गुभूतानाम्पुद्गलानां निग्रहाय. दुर्मद्गुभूतानाम्पुद्गलानां निग्रहाय) 不犯斷繁多故 折伏無羞人故 折伏無羞人 gnong mi bkur ba'i gang zag rnams tshar gcad pa'i phyir གནོང་མི་བཀུར་བའི་གང་ཟག་རྣམས་ཚར་གཅད་པའི་ཕྱིར་
lajjināṃ sparśavihārāya लज्जिनां स्पर्शविहाराय 知恥安住故 有慚愧人得安隱住故 有慚愧者得安隱住持 ngo tsha shes pa rnams bde bar gnas par bya ba'i phyir ངོ་ཚ་ཤེས་པ་རྣམས་བདེ་བར་གནས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་
anabhiprasannānām abhiprasādāya अनभिप्रसन्नानामभिप्रसादाय 現前不信能信故 不信者令得信故 不信者令得信 mngon par ma dad pa rnams mngon par dad par bya ba'i phyir མངོན་པར་མ་དད་པ་རྣམས་མངོན་པར་དད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་
abhiprasannānāṃ bhūyobhāvāya अभिप्रसन्नानां भूयोभावाय 現前能信增長故 已信者增益信故 正信者增益 mngon par dad pa rnams phyir zhing 'phel bar bya ba'i phyir མངོན་པར་དད་པ་རྣམས་ཕྱིར་ཞིང་འཕེལ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་
dṛṣṭadharmikāṇām āsravāṇāṃ saṃvarāya दृष्टधर्मिकाणामास्रवाणां संवराय 見法能禁訝漏故 於現法中得漏盡故 於現法中得漏盡 mthong ba'i chos kyi zag pa rnams bsdam pa'i phyir མཐོང་བའི་ཆོས་ཀྱི་ཟག་པ་རྣམས་བསྡམ་པའི་ཕྱིར་
sāṃparāyikāṇāṃ setusamudghātāya (saṃparāyikāṇāṃ setusamudgatāya) सांपरायिकाणां सेतुसमुद्घाताय (संपरायिकाणां सेतुसमुद्गताय) 今世後世如水轉故 未生諸漏令不生故 未生諸漏令不生 tshe rabs phyi ma'i zag rnams pa chu lon gyis bzlog bya ba'i phyir ཚེ་རབས་ཕྱི་མའི་ཟག་རྣམས་པ་ཆུ་ལོན་གྱིས་བཟློག་བྱ་བའི་ཕྱིར་
brahmacaryaṃ ca me cirasthitikaṃ bhaviṣyati ब्रह्मचर्यं च मे चिरस्थितिकं भविष्यति 永住於梵行 正法得久住為諸天人開甘露施門故 永住於梵行開正法門 nga'i tshangs par spyod pa la yun ring du gnas par 'gyur ངའི་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་ལ་ཡུན་རིང་དུ་གནས་པར་འགྱུར་ 五墮・不定
catvāraḥ pārājikā dharmāḥ चत्वारः पाराजिका धर्माः 四波羅夷 四波羅市迦 極惡 四波羅市迦法 四他勝法 phas pham par 'gyur ba'i chos bzhi ཕས་ཕམ་པར་འགྱུར་བའི་ཆོས་བཞི་
trayodaśa saṃghāvaśeṣāḥ त्रयोदश संघावशेषाः 十三僧伽尸沙 十三僧伽伐尸沙 僧殘 dge 'dun lhag ma bcu gsum དགེ་འདུན་ལྷག་མ་བཅུ་གསུམ་
pāyattikāḥ (pāyantika. pāpattikā. pāpantikā. pācittiyākā. pātayantikā. prāyaścittikā) पायत्तिकाः (पायन्तिक. पापत्तिका. पापन्तिका. पाचित्तियाका. पातयन्तिका. प्रायश्चित्तिका) 婆逸提迦 波逸底迦 令墮 ltung byed ལྟུང་བྱེད་
catvāraḥ pratideśanīyāḥ चत्वारः प्रतिदेशनीयाः 四波羅提提舍尼 四波羅底提舍尼 向彼悔 so sor bshags par bya ba bzhi སོ་སོར་བཤགས་པར་བྱ་བ་བཞི་
saṃbahulā śaikṣadharmāḥ संबहुला शैक्षधर्माः 諸戒法 眾多學法 bslab pa'i chos mang po བསླབ་པའི་ཆོས་མང་པོ་ 四波羅夷
abrahmacaryam अब्रह्मचर्यम् 邪婬 非梵行 婬 不淨行 mi tshangs pa spyod pa མི་ཚངས་པ་སྤྱོད་པ་
adattādānam अदत्तादानम् 偷盜 不與取 ma byin par len pa མ་བྱིན་པར་ལེན་པ་
badhaḥ बधः 殺 斷人命 斷 殺生 gsod pa གསོད་པ་
uttaramanuṣyadharmapralāpaḥ उत्तरमनुष्यधर्मप्रलापः 妄說自得上法法 妄說上人法 妄言 妄 mi'i chos bla ma smra ba མིའི་ཆོས་བླ་མ་སྨྲ་བ་ 十三僧殘
śukravisṛṣṭiḥ शुक्रविसृष्टिः 出津 故出精 故失精 古心泄精 khu ba 'byin pa ཁུ་བ་འབྱིན་པ་
kāyasaṃsargaḥ कायसंसर्गः 觸體 摩觸女人 觸身 lus kyis reg pa ལུས་ཀྱིས་རེག་པ་
maithunābhāṣaṇam मैथुनाभाषणम् 說妄言 與女人粗語 說婬欲言 'khrig pa dang ldan par smra ba འཁྲིག་པ་དང་ལྡན་པར་སྨྲ་བ་
paricaryāsaṃvarṇanam (paricaryāsaṃvarṇānam) परिचर्यासंवर्णनम् (परिचर्यासंवर्णानम्) 喜讚己 向女人歎身索供 婬意讚己 bsnyen bkur bsngags pa བསྙེན་བཀུར་བསྔགས་པ་
saṃcaritram संचरित्रम् 顛狂 媒人 作媒嫁 smyan byed pa སྨྱན་བྱེད་པ་
kuṭikā कुटिका 房 過量房 房屋 khang pa ཁང་པ་
mahallakaḥ (mahāllakaḥ) महल्लकः (महाल्लकः) 大房 有主僧不處分房 大住處 過量不應法處 khang chen ཁང་ཆེན་
amūlakam अमूलकम् 無根 無根重罪謗他 無根謗彼 rtsa ba med pa རྩ་བ་མེད་པ་
laiśikam लैशिकम् 異非分 假根謗 bag tsam pa བག་ཙམ་པ་
saṃghabhedaḥ संघभेदः 僧行不正 破僧違諫 壞和合僧 dge 'dun gyi dbyin byed pa དགེ་འདུན་གྱི་དབྱིན་བྱེད་པ་
tadanuvartakaḥ तदनुवर्तकः 隨順 助破僧違諫 隨順邪黨 de'i rjes su phyogs pa དེའི་རྗེས་སུ་ཕྱོགས་པ་
kuladūṣakaḥ कुलदूषकः 處俗家 污家擯謗違僧諫 惡行汗他家 khyim sun 'byin pa ཁྱིམ་སུན་འབྱིན་པ་
daurvacasyam दौर्वचस्यम् 不受如法諫 惡性拒僧違諫 bka' blo mi bde pa བཀའ་བློ་མི་བདེ་པ་ 二不定
dvāvaniyatau द्वावनियतौ 二不定法 ma nges pa gnyis མ་ངེས་པ་གཉིས་ 三十波逸提
naiḥsargikāḥ pāyattikāḥ (naisargikapāpattikā) नैःसर्गिकाः पायत्तिकाः (नैसर्गिकपापत्तिका) 三十波逸提 spang ba'i ltung byed sum bcu'i ming la སྤང་བའི་ལྟུང་བྱེད་སུམ་བཅུའི་མིང་ལ་
dhāraṇam धारणम् 持 執持 'chang ba འཆང་བ་
vipravāsaḥ विप्रवासः 離 'bral ba འབྲལ་བ་
nikṣepaḥ निक्षेपः 畜 'jog pa འཇོག་པ་
dhāvanam धावनम् 浣 'khrur 'jug pa འཁྲུར་འཇུག་པ་
pratigrahaḥ प्रतिग्रहः 取 len pa ལེན་པ་
yācñā याच्ञा 乞 尋取 slong ba སློང་བ་
sāntarottaram सान्तरोत्तरम् 上下莊嚴價錢 過受 上下衣過 smad gyogs dang stod gyog su bcas pa སྨད་གཡོགས་དང་སྟོད་གཡོགས་སུ་བཅས་པ་
cetanakāni (caitanakāni) चेतनकानि (3चैतनकानि) 價 同價 rin thang རིན་ཐང་
pratyekam प्रत्येकम् 別主 so so ba སོ་སོ་བ་
preṣaṇam प्रेषणम् 遣使 bskur ba བསྐུར་བ་ 三十波逸提B
kauśeyam (kauśam) कौशेयम् (कौशम्) 高世耶 段絹 雜野蠶綿 mon dar མོན་དར་
śuddhakakālakānam (kālānām eḍakalomnām. kālānām eḍakalomnām) शुद्धककालकानम् (कालानामेडकलोम्नाम्. कालानामेडकलोम्नाम्) 用黑紬絨 純黑羊毛 純羺羊毛 bal nag po 'ba' zhig བལ་ནག་པོ་འབའ་ཞིག་
dvibhagaḥ द्विभगः 二分相合 二分 cha gnyis bsre ba ཆ་གཉིས་བསྲེ་བ་
ṣaḍvarṣāṇi षड्वर्षाणि 作減六年敷具 六年 六年持 lo bcu drug tu 'chang ba ལོ་བཅུ་དྲུག་ཏུ་འཆང་བ་