Mahāvyutpatti: 7600-7699
avavādaḥ अववादः 所言 教導論 言訣 gdams par smra ba གདམས་པར་སྨྲ་བ་
vyapakarṣitam व्यपकर्षितम् 棄相 rnam par spangs pa རྣམ་པར་སྤངས་པ་
ājñām ārāgayati आज्ञामारागयति 普得知 kun shes pa thob par byed ་ཀུན་ཤེས་པ་ཐོབ་པར་བྱེད་
samavasargaḥ समवसर्गः 常斷絕 實斷絕流 rgyun yang dag par bcad pa རྒྱུན་ཡང་དག་པར་བཅད་པ་
prātikṣepikam प्रातिक्षेपिकम् 消除 棄絕 從消除成 bsal ba las gyur pa བསལ་བ་ལས་གྱུར་པ་
vihānyā विहान्या 失相 依破壞 令最作壞以 rnam par nyams par byas pa རྣམ་པར་ཉམས་པར་བྱས་པ་
saṃkalanaprahāṇam संकलनप्रहाणम् 棄戒 集合斷 固棄 sdoms te spong ba སྡོམས་ཏེ་སྤོང་བ་
prāmāṇikā sahāyakāḥ प्रामाणिका सहायकाः 言實量 可信的朋友 tshad mar rung ba'i zla grogs ཚད་མར་རུང་བའི་ཟླ་གྲོགས་
vādavidhijñena bhavitavyam (vādavidhiñāna bhavitavyam. vādavidhijñonabhavitavyam) वादविधिज्ञेन भवितव्यम् (वादविधिञान भवितव्यम्. वादविधिज्ञोनभवितव्यम्) 言解理 應知論軌 知解言理 smra ba'i tshul shes par bya ba སྨྲ་བའི་ཚུལ་ཤེས་པར་བྱ་བ་
ātmakāmaḥ आत्मकामः 欲善我 自愛 bdag legs su 'dod pa བདག་ལེགས་སུ་འདོད་པ་
no tu vigṛhya vādaḥ नो तु विगृह्य वादः 勿爭講論 不講論 brtsad cing smra bar mi bya བརྩད་ཅིང་སྨྲ་བར་མི་བྱ་
rājakulam राजकुलम् 王坐 王宮 rgyal po bzhugs pa རྒྱལ་པོ་བཞུགས་པ་
yuktakulam युक्तकुलम् 用調地 執論者 bskos pa 'du ba'i sa བསྐོས་པ་འདུ་བའི་ས་
sabhā सभा 聚處 大眾 'dus ba འདུས་བ་
dṛṣṭāntenādṛṣṭasyānta samīkaraṇasamākhyānam दृष्टान्तेनादृष्टस्यान्त समीकरणसमाख्यानम् 見邊際及不見邊際一樣和合指示 mtha' mthong ba dang mtha' ma mthong ba mtshungs par sbyar zhing bstan pa མཐའ་མཐོང་བ་དང་མཐའ་མ་མཐོང་བ་མཚུངས་པར་སྦྱར་ཞིང་བསྟན་པ་
ekāvacārakaḥ एकावचारकः 從一解 gcig nas rtog pa གཅིག་ནས་རྟོག་པ་
pūrvapādakaḥ पूर्वपादकः 言合上 順前句 tshig gong ma dang sbyor ba ཚིག་གོང་མ་དང་སྦྱོར་བ་
paścātpādakaḥ पश्चात्पादकः 言合下 順後句 tshig 'og ma dang sbyor ba ཚིག་འོག་མ་དང་སྦྱོར་བ་
utkārikaḥ (udgārikaḥ) उत्कारिकः (उद्गारिकः) 如是說 說如是者 de bzhin no zhes bya ba དེ་བཞིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་
kāpadeśaḥ कापदेशः 如何指示 ci zhes bstan pa ཅི་ཞེས་བསྟན་པ་
yāpadeśaḥ यापदेशः 如何指示 gang zhes bstan pa གང་ཞེས་བསྟན་པ་
svasatprakāśābhrānto 'rthaḥ स्वसत्प्रकाशाभ्रान्तोऽर्थः 自性示現無差義 bdag nyid yod par snang ba ma nor ba'i don བདག་ཉིད་ཡོད་པར་སྣང་བ་མ་ནོར་བའི་དོན་
muṣṭiyogaḥ मुष्टियोगः 懷抱 口訣 mkhyud sbyar མཁྱུད་སྦྱར་
hetuḥ हेतुः 因 定辭 rgyu'am gtan tshigs རྒྱུའམ་གཏན་ཚིགས་
kāraṇam कारणम् 作 因 byed pa'am rgyu (byed rgyu) བྱེད་པའམ་རྒྱུ་ (བྱེད་རྒྱུ་)
nimittam निमित्तम् 相 緣 因 mtshan ma'am rgyu (rgyu mtshan) མཚན་མའམ་རྒྱུ་་རྒྱུ་མཚན་
ratnāharaṇam (katnāharaṇam) रत्नाहरणम् (कत्नाहरणम्) 奪寶 rin po che phrogs pa རིན་པོ་ཆེ་ཕྲོགས་པ་
adhikāraḥ अधिकारः 自作 監督 主權 ched du bya pa'am gzhi 'am dbang du bya ba ཆེད་དུ་བྱ་པའམ་གཞི་འམ་དབང་དུ་བྱ་བ་
pratyāsattiḥ प्रत्यासत्तिः 極近 rab tu nye ba རབ་ཏུ་ཉེ་བ་
niṣpulam (niṣphalam. niṣpulaṃ. nippulam) निष्पुलम् (निष्फलम्. निष्पुलं. निप्पुलम्) 最無 無果 無濁 shin te med pa'am snyigs ma med pa ཤིན་ཏེ་མེད་པའམ་སྙིགས་མ་མེད་པ་
apagataphalguḥ अपगतफल्गुः 非實者成無 無不要 snying po ma yin pa med par gyur pa སྙིང་པོ་མ་ཡིན་པ་མེད་པར་གྱུར་པ་
kiṭṭam (kiṭṭān) किट्टम् (किट्टान्) 包牙 分泌 so dog (so dag go) སོ་དོག་ (སོ་དག་གོ་)
prayatyate (pragadyate. prayadyate. pratyate) प्रयत्यते (प्रगद्यते. प्रयद्यते. प्रत्यते) 精勤 專心 nan tan du bya'o zhe'am brtson par byed do ནན་ཏན་དུ་བྱའོ་ཞེའམ་བརྩོན་པར་བྱེད་དོ་
kṣepaḥ क्षेपः 讚 投 看守 滅 sdod pa སྡོད་པ་
vyāhatam व्याहतम् 相衰 違 rnam par nyams par 'gyur ba'am 'gal ba རྣམ་པར་ཉམས་པར་འགྱུར་བའམ་འགལ་བ་
vyavasīyante (vyavasīryante. vyavasīpantai) व्यवसीयन्ते (व्यवसीर्यन्ते. व्यवसीपन्तै) 解悟 rnam par rtogs so རྣམ་པར་རྟོགས་སོ་
vedyam वेद्यम् 所覺 rig pa bya ba རིག་པ་བྱ་བ་
vedakam वेदकम् 明作 覺者 rig par byed pa རིག་པར་བྱེད་པ་
vittiḥ वित्तिः 明 rig pa རིག་པ་
abhidrugdham अभिद्रुग्धम् 戒 害 逆 nogs pa'am 'khrus pa ནོགས་པའམ་འཁྲུས་པ་
apalāpam (apalapam) अपलापम् (अपलपम्) 渺茫 snyon pa སྙོན་པ་
kāñcanagarbhāmṛttikā काञ्चनगर्भामृत्तिका 土中有金 sa khong na gser yod pa ས་ཁོང་ན་གསེར་ཡོད་པ་
asraṃsanam अस्रंसनम् 常 不放 不斷 不鬆 不鬆 rgyun mi gcod pa'am mi gtong ba'am mi lhod pa རྒྱུན་མི་གཅོད་པའམ་མི་གཏོང་བའམ་མི་ལྷོད་པ་
abhijñājñānam अभिज्ञाज्ञानम् 現前智慧 通智 mngon par shes pa'i ye shes མངོན་པར་ཤེས་པའི་ཡེ་ཤེས་
pratibhūḥ (pratibhu) प्रतिभूः (प्रतिभु) 恃心 證 snying gdeng ( gdang ) ngam gnya' སྙིང་གདེང་(གདང་)ངམ་གཉའ་
jīrṇo vṛddhaḥ जीर्णो वृद्धः 老者 rgan po 'khogs pa རྒན་པོ་འཁོགས་པ་
mahallakaḥ महल्लकः 老者 大寺 gtugs pa གཏུགས་པ་
adhvagataḥ अध्वगतः 過時 dus yol ba དུས་ཡོལ་བ་
ubhayato lohitakṛtopadhānam (ubhayato hi gṛtopadhvanam) उभयतो लोहितकृतोपधानम् (उभयतो हि गृतोपध्वनम्) 二處背後紅色 兩處丹色枕 二處背後放了紅靠 gnyis su rgyab rten dmar po bzhag pa གཉིས་སུ་རྒྱབ་རྟེན་དམར་པོ་བཞག་པ་
sauryodayikā सौर्योदयिका 日出 nyi ma shar ba ཉི་མ་ཤར་བ་
pratinisargaḥ (pratiniḥsargaḥ) प्रतिनिसर्गः (प्रतिनिःसर्गः) 定棄 nges par spangs pa ངེས་པར་སྤངས་པ་
vyantībhāvaḥ व्यन्तीभावः 成清淨 成離 byang bar gyur pa ( gyang bar gyur ba ) བྱང་བར་གྱུར་པ་
vyupaśamaḥ (vyūpaśamaḥ) व्युपशमः (व्यूपशमः) 清淨 寂靜 眾清淨 rnam par zhi ba རྣམ་པར་ཞི་བ་
bāhīkaḥ बाहीकः 昏人 愚人 mi rmun po མི་རྨུན་པོ་
praṇītadhātukam प्रणीतधातुकम् 身妙 界妙 khams bzang po ཁམས་བཟང་པོ་
madhyadhātukam मध्यधातुकम् 身清淨 界中 身中 khams bar pa ཁམས་བར་པ་
hīnadhātukam हीनधातुकम् 身惡 界惡 khams ngan pa ཁམས་ངན་པ་
mūlagranthaḥ मूलग्रन्थः 根本 本典 gzhi'i gzhung གཞིའི་གཞུང་
kathāvastu कथावस्तु 言基本 言依 gtam gyi gzhi གཏམ་གྱི་གཞི་
saṃkalanam संकलनम् 禁戒 sdom pa སྡོམ་པ་
saṃkathyaviniścayaḥ संकथ्यविनिश्चयः 相連真語 相連語經定 'brel ba'i gtam gtan la 'bebs pa འབྲེལ་བའི་གཏམ་གཏན་ལ་འབེབས་པ་
upodbalam उपोद्बलम् 增力 stobs skyed pa སྟོབས་སྐྱེད་པ་
sthitiḥ स्थितिः 中間有的放下 放在何一節間 gnas skabs kha cig tu bzhag pa གནས་སྐབས་ཁ་ཅིག་ཏུ་བཞག་པ་
maraṇābhavaḥ मरणाभवः 死有 'chi ba'i srid pa འཆི་བའི་སྲིད་པ་
antarābhavaḥ अन्तराभवः 中有 bar ma do'i srid pa བར་མ་དོའི་སྲིད་པ་
upapattibhavaḥ उपपत्तिभवः 生有 skye ba'i srid pa སྐྱེ་བའི་སྲིད་པ་
pūrvakālabhavaḥ पूर्वकालभवः 本有 sngon logs kyi srid pa སྔོན་ལོགས་ཀྱི་སྲིད་པ་
utsūḍhiḥ (unmūḍhiḥ) उत्सूढिः (उन्मूढिः) 昧 mthan pa མཐན་པ་
eḍamūkaḥ एडमूकः 啞如羊 啞 lug ltar lkug pa ལུག་ལྟར་ལྐུག་པ་
hastasaṃvācakaḥ (samvāsvacakaḥ. sasvacakaḥ) हस्तसंवाचकः (सम्वास्वचकः. सस्वचकः) 手表示 lag brda' byed pa ལག་བརྡའ་བྱེད་པ་
durātmā (durāme. durāmi. tarāmi. dutarāmā) दुरात्मा (दुरामे. दुरामि. तरामि. दुतरामा) 不中 凶狠 惡毒 ma rungs pa མ་རུངས་པ་
rasikaḥ रसिकः 喜 親 dga' ba དགའ་བ་
padasthānaḥ (padasthānam) पदस्थानः (पदस्थानम्) 基趾 本基 gzhi'i gnas གཞིའི་གནས་
avadīrṇaḥ अवदीर्णः 無力 破壞 nyen kha ཉེན་ཁ་
abhidheyaḥ अभिधेयः 無力 所說 所詮 dbang med pa དབང་མེད་པ་
kṛtārthaḥ (graṭathaḥ. gruṭārdhātha) कृतार्थः (ग्रटथः. ग्रुटार्धाथ) 修義 所願已獲 don bzha' ba ( don bzhag ba ) དོན་བཞག་བ་
parato ghoṣānvayaḥ परतो घोषान्वयः 別語中出 音類從他 gzhan gyi sgra'i rgyu las byung ba གཞན་གྱི་སྒྲའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་
utplavaḥ (utya. utyavaḥ. utyalavaḥ.) उत्प्लवः (उत्य. उत्यवः. उत्यलवः.) 喜 dga' yal yal དགའ་ཡལ་ཡལ་
vayasyaḥ वयस्यः 倚靠 sdan grogs སྡན་གྲོགས་
pratisaṃdhibandhaḥ प्रतिसंधिबन्धः 界連 結生縛 合胎相連 nying mtshams sbyor zhing sbrel ba ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་ཞིང་སྦྲེལ་བ་
anūpaḥ (ānūpaḥ. anupaḥ) अनूपः (आनूपः. अनुपः) 濕 gsher sa གཤེར་ས་ 佛華嚴經・數
āryamahāvaipulyabuddhāvataṃsakasutrāntavitta gaṇanānāmāni आर्यमहावैपुल्यबुद्धावतंसकसुत्रान्तवित्त गणनानामानि 聖大方廣佛華嚴經所出數名 大方廣佛華嚴經所出數名 grangs dang bsgre ba dang dus dang phyogs kyi ming las / 'phags pa sangs rgyas phal po che'i nang nas grangs kyi le'u las byung ba'i grangs kyi ming la གྲངས་དང་བསྒྲེ་བ་དང་དུས་དང་ཕྱོགས་ཀྱི་མིང་ལས་འཕགས་པ་སངས་རྒྱས་ཕལ་པོ་ཆེའི་ནང་ནས་གྲངས་ཀྱི་ལེའུ་ལས་བྱུང་བའི་གྲངས་ཀྱི་མིང་ལ་
śatam शतम् 百 brgya བརྒྱ་
sahasram सहस्रम् 千 stong སྟོང་