Mahāvyutpatti: 6900-6999
ulkāmukham उल्कामुखम् 星 星射 星箭面 箭面 skar mad'i gdong ngam snang སྐར་མདའི་གདོང་ངམ་སྣང་
pradīpaḥ प्रदीपः 燈 火把 sgron ma'am mar me སྒྲོན་མའམ་མར་མེ་
samuditaḥ समुदितः 明 聚 現 總 總 shar ba'am 'dus pa'am spyi ཤར་བའམ་འདུས་པའམ་སྤྱི་
śleṣoktiḥ श्लेषोक्तिः 二旁相合 兩義言 二角相合 tshig zur gnyis su sbyar ba ཚིག་ཟུར་གཉིས་སུ་སྦྱར་བ་
pravṛddhaḥ प्रवृद्धः 增 生 'phel ba'am skyes pa འཕེལ་བའམ་སྐྱེས་པ་
abhisaṃbotsyate अभिसंबोत्स्यते 現滿成佛 當現等覺 mngon par rdzogs par 'tshang rgya bar 'gyur མངོན་པར་རྫོགས་པར་འཚང་རྒྱ་བར་འགྱུར་
bodhim abhisaṃbuddhaḥ बोधिमभिसंबुद्धः 現前正覺 現等覺菩提 byang chub mngon par rdzogs par sangs rgyas བྱང་ཆུབ་མངོན་པར་རྫོགས་པར་སངས་རྒྱས་
abhisambudhyati (abhisambudhati) अभिसम्बुध्यति (अभिसम्बुधति) 現證正覺 得證正覺 mngon par rdzogs par 'tshang rgya ba མངོན་པར་རྫོགས་པར་འཚང་རྒྱ་བ་
buddhatvam avāpnoti बुद्धत्वमवाप्नोति 得佛果 sangs rgyas nyid 'thob po སངས་རྒྱས་ཉིད་འཐོབ་པོ་
vidyotitaḥ विद्योतितः 最顯明 rnam par snang bar byas རྣམ་པར་སྣང་བར་བྱས་
parijñā परिज्ञा 全知 遍知 yongs su shes pa ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་
sambhavati सम्भवति 出有 有 出 'byung ba'am srid pa འབྱུང་བའམ་སྲིད་པ་
asambhavaḥ असम्भवः 不生不有 不有 不生 mi srid pa'am mi 'byung ba མི་སྲིད་པའམ་མི་འབྱུང་བ་
ākramaṇam (ābramaṇam) आक्रमणम् (आब्रमणम्) 降鎮 gnon pa གནོན་པ་
ākrāmayati आक्रामयति 作降伏 gnon par byed pa གནོན་པར་བྱེད་པ་
avakramati अवक्रमति 行 入 'gro ba'am 'jug pa འགྲོ་བའམ་འཇུག་པ་
āyataḥ आयतः 久 大 廣 yun ring po'am rgya che ba'am yangs pa ཡུན་རིང་པོའམ་རྒྱ་ཆེ་བའམ་ཡངས་པ་
prabhāvanā प्रभावना 開 說 放 rab tu phye ba'am rab tu bzhag pa'am brjod pa རབ་ཏུ་ཕྱེ་བའམ་རབ་ཏུ་བཞག་པའམ་བརྗོད་པ་
vyavasthānam व्यवस्थानम् 定評 施設 rnam par gzhag pa རྣམ་པར་གཞག་པ་
vīpsā वीप्सा 效 種種 zlos pa ཟློས་པ་
kṣaṇikaḥ क्षणिकः 一語 剎那住 skad gcig pa སྐད་གཅིག་པ་
ālambate आलम्बते 影下 grib so babs གྲིབ་སོ་བབས་
adhyālambate अध्यालम्बते 大影下 grib so cher babs pa གྲིབ་སོ་ཆེར་བབས་པ་
abhipralambate अभिप्रलम्बते 影現最下 grib so mngon par rab tu babs pa གྲིབ་སོ་མངོན་པར་རབ་ཏུ་བབས་པ་
kṛtrimam कृत्रिमम् 粧樣 改作 bcos ma བཅོས་མ་
suptaḥ सुप्तः 睡眠 nyal ba'am gnyid log pa ཉལ་བའམ་གཉིད་ལོག་པ་
prarodanam प्ररोदनम् 哭 ngu ba ངུ་བ་
adharaḥ अधरः 道 下 'og ma འོག་མ་
śayyā शय्या 臥具 mal མལ་
adhaḥśayyā अधःशय्या 臥道 'og ma la mal འོག་མ་ལ་མལ་
āsandī आसन्दी 交椅 khri'u ཁྲིའུ་
apāśrayaḥ (āpāśrayaḥ) अपाश्रयः (आपाश्रयः) 靠背 rgyab brten རྒྱབ་བརྟེན་
khaṭvāṅgaḥ खट्वाङ्गः 交床 佉吒網迦 khri shing ཁྲི་ཤིང་
mudgaraḥ (mudgalaḥ) मुद्गरः (मुद्गलः) 錘 tho ba ཐོ་བ་
pratodaḥ प्रतोदः 插 拂 gzugs pa btsugs pa gdab pa གཟུགས་པ་བཙུགས་པ་གདབ་པ་
pratyagraḥ प्रत्यग्रः 新 搖車 gsar pa'am khye'u tshang གསར་པའམ་ཁྱེའུ་ཚང་
pūtibījam पूतिबीजम् 種子爛壞 sa bon rul ba ས་བོན་རུལ་བ་
āgantukaḥ आगन्तुकः 來 客 生 散 偶來 生心 glo bur du 'ongs pa'am glo skyes ( blo skyes ) sam thor bu གློ་(བློ་)བུར་དུ་འོངས་པའམ་གློ་སྐྱེས་(བློ་སྐྱེས་)སམ་ཐོར་བུ་
luñcate लुञ्चते 綿 拔 撏 'bal lam 'thog འབལ་ལམ་འཐོག་
kṛśaḥ कृशः 乾 瘦 skem pa སྐེམ་པ་
samavadhānam समवधानम् 助 俱會 遇 'grogs pa'am phrad pa འགྲོགས་པའམ་ཕྲད་པ་
viśvakarmā (viśvakarman) विश्वकर्मा (विश्वकर्मन्) 諸業 毘首羯磨 諸作 妙業 諸業者 諸作者 las sna tshogs can nam bzo sna tshogs can ལས་སྣ་ཚོགས་ཅན་ནམ་བཟོ་སྣ་ཚོགས་ཅན་
anvāhiṇḍayitvā अन्वाहिण्डयित्वा 轉 普遍已 bskor nas བསྐོར་ནས་
akarmārakṛt अकर्मारकृत् 不作事 無作 非工人所作 mkhan bzos ma byas pa མཁན་བཟོས་མ་བྱས་པ་
pāṭanam पाटनम् 散亂 破 gzal ba'am bkas pa གཟལ་བའམ་བཀས་པ་
kuṭṭayati कुट्टयति 槌 切 rdung ba'am 'thub pa རྡུང་བའམ་འཐུབ་པ་
vitatavalikā विततवलिका 顰蹙 gnyer ma rengs pa (gnyer ma rangs pa) གཉེར་མ་རེངས་པ་ (གཉེར་མ་རངས་པ་)
pratikubjitaḥ प्रतिकुब्जितः 圍 滿 bskor ba'am gang ba བསྐོར་བའམ་གང་བ་
abhirūḍhaḥ अभिरूढः 扒 住 騎 乘 dzegs sam zhon pa འཛེགས་སམ་ཞོན་པ་
pariṣyandaḥ परिष्यन्दः 漏潤 潮 濕 brlan pa'am gsher ba བརླན་པའམ་གཤེར་བ་
pramādasthānam प्रमादस्थानम् 住放逸 放逸處 bag med pa'i gnas བག་མེད་པའི་གནས་
kṣiptacittaḥ क्षिप्तचित्तः 慚愧 心惱亂 sems khral khrul du gyur pa སེམས་ཁྲལ་ཁྲུལ་དུ་གྱུར་པ་
unmukhajātaḥ उन्मुखजातः 昏過去 迷 han tang gis btab pa'am slong bar gyur ba ཧན་ཏང་གིས་བཏབ་པའམ་སློང་བར་གྱུར་བ་
unmādaḥ उन्मादः 顛 myos pa མྱོས་པ་
vihvalībhūtaḥ विह्वलीभूतः 昏 迷 rmugs shes song ba 'am blong ba རྨུགས་ཤེས་སོང་བ་འམ་བློང་བ་
saṃkaraḥ संकरः 相雜 'dres pa འདྲེས་པ་
dharmavyasanasamvartanīyaḥ धर्मव्यसनसम्वर्तनीयः 窮法 法窮 chos kyis 'phyongs par 'gyur pa ཆོས་ཀྱིས་འཕྱོངས་པར་འགྱུར་པ་
viṣamāparihāraḥ विषमापरिहारः 未離恐懼 yang nga ba mi spongs pa ཡང་ང་བ་མི་སྤོངས་པ་
avamānanam अवमाननम् 返欺 輕賤 小覷 欺 brnyas pa བརྙས་པ་
vimānanam (atimānanam) विमाननम् (अतिमाननम्) 返欺 過慢 小覷 欺 khyad du gsod pa ཁྱད་དུ་གསོད་པ་
jijñāsā जिज्ञासा 醒試 欲知 試 sad pa'am bgam pa སད་པའམ་བགམ་པ་
viḍambanā विडम्बना 欺侮 co 'dri ba ཅོ་འདྲི་བ་
vyāḍaḥ व्याडः 暴 蛇 惡 ma rungs pa'am gdug pa'am sbrul མ་རུངས་པའམ་གདུག་པའམ་སྦྲུལ་
avidyāṇḍakoṣapaṭalam अविद्याण्डकोषपटलम् 以無明殼所遮 無明卵殼所覆 ma rig pa'i sgo nga'i spubs kyi sgrib pa མ་རིག་པའི་སྒོ་ངའི་སྤུབས་ཀྱི་སྒྲིབ་པ་
duḥkhāṃ tīvrāṃ kharāṃ kaṭukām दुःखां तीव्रां खरां कटुकाम् 煩惱不盡 深劇痛苦 粗 熟 sdug bsngal mi zad pa rtsub pa tsha ba སྡུག་བསྔལ་མི་ཟད་པ་རྩུབ་པ་ཚ་བ་
nadati नदति 響 出聲 sgrag pa'am sgra 'byin pa སྒྲག་པའམ་སྒྲ་འབྱིན་པ་
mīḍhaḥ मीढः 不淨 糞 mi gtsang ba'am phyi sa མི་གཙང་བའམ་ཕྱི་ས་
pragharati (praggharati) प्रघरति (प्रग्घरति) 甚漏 漏盡 rab tu zag རབ་ཏུ་ཟག་
kiyantaḥ (kiyat) कियन्तः (कियत्) 所有 ji snyed dam ji tsam ཇི་སྙེད་དམ་ཇི་ཙམ་
lūnaḥ लूनः 捻 芟 brngas བརྔས་
khāṇuḥ (sthāṇu) खाणुः (स्थाणु) 摶食之餘 半塊 bcad 'phro'am khye'u kha བཅད་འཕྲོའམ་ཁྱེའུ་ཁ་
jambūsāhvayaḥ (jambusahvayaḥ) जम्बूसाह्वयः (जम्बुसह्वयः) 南贍 贍部 'dzam bu zhes bya ba འཛམ་བུ་ཞས་བྱ་བ་
uddāyādaḥ (uddayadaḥ) उद्दायादः (उद्दयदः) 性基本 絕基本 rabs chad pa རབས་ཆད་པ་
dharmālokamukham धर्मालोकमुखम् 法性 法明門 法性門 chos snang ba'i sgo ཆོས་སྣང་བའི་སྒོ་
brahmapathakovidaḥ ब्रह्मपथकोविदः 明於梵道 tshangs pa'i lam la mkhas pa ཚངས་པའི་ལམ་ལ་མཁས་པ་
lakṣyam लक्ष्यम् 相性之根 所相 mtshan gyi gzhi མཚན་གྱི་གཞི་
lakṣaṇam लक्षणम् 性相 mtshan nyid མཚན་ཉིད་
kāraṇe kāryopacāraḥ कारणे कार्योपचारः 安因果 因上安果名 rgu la 'bras bu btags pa རྒུ་ལ་འབྲས་བུ་བཏགས་པ་
kārye kāraṇopacāraḥ कार्ये कारणोपचारः 果上安因名 'bras bu la rgyu btags pa འབྲས་བུ་ལ་རྒྱུ་བཏགས་པ་
upapattiprātilambhikaḥ उपपत्तिप्रातिलम्भिकः 以生得 skye ba thob pa སྐྱེ་བ་ཐོབ་པ་
dharmatāpratilambhaḥ धर्मताप्रतिलम्भः 得法性 以性得 chos nyid kyis thob pa ཆོས་ཉིད་ཀྱིས་ཐོབ་པ་
dharmatāpratilabdhaḥ धर्मताप्रतिलब्धः 獲法性 以法性得 chos nyid kyis thob pa ཆོས་ཉིད་ཀྱིས་ཐོབ་པ་
dharmatāpratilābhikam धर्मताप्रतिलाभिकम् 以法性獲 chos nyid kyis rnyed pa ཆོས་ཉིད་ཀྱིས་རྙེད་པ་
vidhūnam विधूनम् 斷 滅 bcad pa'am dgag pa བཅད་པའམ་དགག་པ་
sākhilyam साखिल्यम् 親言 朋言 bshes pa'i tshig བཤེས་པའི་ཚིག་
pratyayitaḥ प्रत्ययितः 托心喜 意堅 托心 yid ches pa'am yid brtan pa ཡིད་ཆེས་པའམ་ཡིད་བརྟན་པ་
apravyāhāraḥ अप्रव्याहारः 無所說 shin tu brjod du med pa ཤིན་ཏུ་བརྗོད་དུ་མེད་པ་
sthalam स्थलम् 陸路 thang ngam skam ཐང་ངག་སྐམ་
dhanvani धन्वनि 陸路 skam la'am thang la སྐམ་ལའམ་ཐང་ལ་
raṇaśaunṇḍaḥ रणशौन्ण्डः 陣上遺失 耽樂 gyul ngor 'dong ba'am brtul ba གཡུལ་ངོར་འདོང་བའམ་བརྟུལ་བ་
dinakaraḥ दिनकरः 日 晝 nyi ma'am nyin byed ཉི་མའམ་ཉིན་བྱེད་
adhyālambanam अध्यालम्बनम् 甚思 增上所緣 lhag par dmigs pa ལྷག་པར་དམིགས་པ་
sākṣivyapadiṣṭā साक्षिव्यपदिष्टा 與根 dbang por phul ba དབང་པོར་ཕུལ་བ་
sākṣipṛṣṭamānam (sākṣipṛṣṭasmān) साक्षिपृष्टमानम् (साक्षिपृष्टस्मान्) 合根 dbang po 'dris pa'am che bzhi rmas pa དབང་པོ་འདྲིས་པའམ་ཆེ་བཞི་རྨས་པ་
ajinam अजिनम् 人皮 gyang gzhi'am lpags pa གཡང་གཞིའམ་པགས་པ་
anāśvastān sattvān āśvāsayema अनाश्वस्तान्सत्त्वानाश्वासयेम 有情未安息者令安息 有出息入息 sems can dbugs ma byung ba rnams dbugs dbyung ngo སེམས་ཅན་དབུགས་མ་བྱུང་བ་རྣམས་དབུགས་དབྱུང་ངོ་
pṛthivyām apatanāya पृथिव्यामपतनाय 為不墮地 sa la mi ltung bar bya ba'i phyir ས་ལ་མི་ལྟུང་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་
āgāḍhīkariṣyāmi आगाढीकरिष्यामि 緊硬 作硬 令緊 dam por byed pa'am sra bar byed pa དམ་པོར་བྱེད་པའམ་སྲ་བར་བྱེད་པ་
navayānasaṃprasthitaḥ नवयानसंप्रस्थितः 新騎 新發趣乘 新入法門 theg pa la gsar du zhugs pa ཐེག་པ་ལ་གསར་དུ་ཞུགས་པ་
stūpaḥ स्तूपः 塔 窣覩波 mchod rten མཆོད་རྟེན་