Mahāvyutpatti: 6800-6899
avamūrdhakaḥ अवमूर्धकः 倒 覆 spyi'u tshugs སྤྱིའུ་ཚུགས་
pātakī (pātakin) पातकी (पातकिन्) 業障 違法者 sdig to སྡིག་ཏོ་
vṛṣalī वृषली 眾人 賤女 dmangs mo དམངས་མོ་
lipiphalakaḥ लिपिफलकः 字本 字板 yi ge shing ཡི་གེ་ཤིང་
nimittam निमित्तम् 觀相 兆 相 mtshan ma'am ltas མཚན་མའམ་ལྟས་
tapasvī (tapasvin) तपस्वी (तपस्विन्) 苦行 煩惱 dka' thub can nam nyong mongs pa དཀའ་ཐུབ་ཅན་ནམ་ཉོང་མོངས་པ་
duḥsamatikramaḥ (duḥsamatipramaḥ) दुःसमतिक्रमः (दुःसमतिप्रमः) 難度 難過 rgal dka' ba'am 'da' bar dka' ba རྒལ་དཀའ་བའམ་འདའ་བར་དཀའ་བ་
baḍiśam (baḍiśaḥ) बडिशम् (बडिशः) 鉤 mchil ba མཆིལ་བ་
udvignamānasaḥ उद्विग्नमानसः 意倦 yid 'byung ba'am skyo ba ཡིད་འབྱུང་བའམ་སྐྱོ་བ་
samvegaḥ सम्वेगः 諸倦怠 永倦怠 kun tu skyo ba ཀུན་ཏུ་སྐྱོ་བ་
nirvit निर्वित् 厭離 yid 'byung ba ཡིད་འབྱུང་བ་
udvegaḥ उद्वेगः 厭意 skyo ba སྐྱོ་བ་
parikhedaḥ परिखेदः 意倦 不意 mi dga' ba'am yongs su skyo ba མི་དགའ་བའམ་ཡོངས་སུ་སྐྱོ་བ་
na paritasyati (na paritrasyati) न परितस्यति (न परित्रस्यति) 不歇心 yongs su mi chad ཡོངས་སུ་ཡི་མི་ཆད་
hrepaṇaḥ ह्रेपणः 羞愧 ngo tsha ba ངོ་ཚ་བ་
praskandaḥ (praskandhaḥ) प्रस्कन्दः (प्रस्कन्धः) 入 行 'jug pa'am 'gro ba'am skem pa འཇུག་པའམ་འགྲོ་བའམ་སྐེམ་པ་
saṃstutaḥ संस्तुतः 熟 'dris pa འདྲིས་པ་
kṣubdhaḥ क्षुब्धः 亂 'khrugs pa འཁྲུགས་པ་
maṅgalam मङ्गलम् 吉祥 bkra shis བཀྲ་ཤིས་
luḍitaḥ (laḍitaḥ) लुडितः (लडितः) 散亂 dkrugs pa'am glongs pa དཀྲུགས་པའམ་གློངས་པ་
ṛtuparivartaḥ ऋतुपरिवर्तः 時轉變 dus 'gyur དུས་འགྱུར་
na viṣṭhihati (viṣṭhiraṇāti) न विष्ठिहति (विष्ठिरणाति) 不轉 不住 不礙 不斷 不斷 mi 'gyur ram mi thogs sam ma sdod dam rgyun mi 'chad pa མི་འགྱུར་རམ་མི་ཐོགས་སམ་མ་སྡོད་དམ་རྒྱུན་མི་འཆད་པ་
avaramātrakaprasādaḥ अवरमात्रकप्रसादः 唯下劣信 ngan ngon tsam gyi dad pa ངན་ངོན་ཙམ་གྱི་དད་པ་
avetya prasādaḥ अवेत्य प्रसादः 信知 不壞信 知而信敬 淨信 證淨 shes nas dad pa ཤེས་ནས་དད་པ་
abhedyaprasādaḥ अभेद्यप्रसादः 敬信不退 不壞信 dad pa mi phyed pa དད་པ་མི་ཕྱེད་པ་
sīmābandhaḥ सीमाबन्धः 斷界 結界 mtshams bcad pa མཚམས་བཅད་པ་
mano 'nukūlam मनोऽनुकूलम् 中意 順意 yid dang 'thad pa ཡིད་དང་འཐད་པ་
manāpaḥ मनापः 如意 yid du 'ong ba ཡིད་དུ་འོང་བ་
kalyāṇamitrārāgaṇam कल्याणमित्रारागणम् 敬重善知識 dge ba'i bshes gnyen la mgu bar bya ba དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ལ་མགུ་བར་བྱ་བ་
dakṣiṇīyaḥ दक्षिणीयः 住施 可供 施住 可施 sbyin gnas སྦྱིན་གནས་
mithyātvaniyataḥ मिथ्यात्वनियतः 實邪 邪定 log pa nyid du nges pa ལོག་པ་ཉིད་དུ་ངེས་པ་
saṃpraharṣaṇam संप्रहर्षणम् 真實喜 令慶喜 真實令喜 yang dag par rab tu dga' bar byed pa ཡང་དག་པར་རབ་ཏུ་དགའ་བར་བྱེད་པ་
saṃtoṣayati संतोषयति 真實滿 令等滿足 真實令滿足 yang dag par tshim par byed pa ཡང་དག་པར་ཚིམ་པར་བྱེད་པ་
samādāpayati समादापयति 實入 勸導 作入 實令持 yang dag par 'dzin du 'jug gam byed du 'jug ཡང་དག་པར་འཛིན་དུ་འཇུག་གམ་བྱེད་དུ་འཇུག་ samuttejanam समुत्तेजनम् 真實讚 讚勵 yang dag par gzengs bstod ཡང་དག་པར་གཟེངས་བསྟོད་
saṃcodanam संचोदनम् 真實勸 發悟 yang gag par bskul ba ཡང་དག་པར་བསྐུལ་བ་
romakūpaḥ रोमकूपः 毛孔 ba spu'i khung bu བ་སྤུའི་ཁུང་བུ་
mañjarī मञ्जरी 穗 苞 snye ma'am dog pa སྙེ་མའམ་དོག་པ་
vicitaḥ विचितः 收 察 緊 開 開 gdams pa'am btus pa'am brtags pa'am rnam par phye ba གདམས་པའམ་བཏུས་པའམ་བརྟགས་པའམ་རྣམ་པར་ཕྱེ་བ་
nicitaḥ (niścitaḥ) निचितः (निश्चितः) 積 bsags pa བསགས་པ་
prasāritaḥ (prasaritaḥ) प्रसारितः (प्रसरितः) 廣 遍滿 mched pa'am khyebs pa'am rgyas pa མཆེད་པའམ་ཁྱེབས་པའམ་རྒྱས་པ་
vighuṣṭaḥ विघुष्टः 揚名 rnam par grags pa རྣམ་པར་གྲགས་པ་
vikhyātaḥ विख्यातः 揚名 rnam par grags pa རྣམ་པར་གྲགས་པ་
samudāgamaḥ समुदागमः 得真成 成辦 真成得 得果 真修 成真修 將得 yang dag par 'grub pa'am 'thob pa ཡང་དག་པར་འགྲུབ་པའམ་འཐོབ་པ་
samudāgataḥ समुदागतः 得真成 成辦 真成得 得果 真修 成真修 將得 yang dag par 'grub pa'am 'thob pa ཡང་དག་པར་འགྲུབ་པའམ་འཐོབ་པ་
lokavibhavaḥ लोकविभवः 世間壞 'jig rten 'jig pa འཇིག་རྟེན་འཇིག་པ་
lokasaṃbhavaḥ लोकसंभवः 出世間 世間出 'jig rten 'byung ba འཇིག་རྟེན་འབྱུང་བ་
havyam हव्यम् 佛藏 祭天 lha la gtor ba ལྷ་ལ་གཏོར་བ་
kavyam कव्यम् 祀祖 mtshun la gtor ba མཚུན་ལ་གཏོར་བ་
saṃkuṭṭakā संकुट्टका 槌 brdung ba བརྡུང་བ་
kṣiprataram क्षिप्रतरम् 甚快 ches myur ba'am ches mgyogs pa ཆེས་མྱུར་བའམ་ཆེས་མགྱོགས་པ་
vegaḥ वेगः 餘力 速 遠 shugs sam mgyogs pa ཤུགས་སམ་མགྱོགས་པ་པ
tarasā तरसा 以力 為速 shugs kyis sam mgyogs pa ཤུགས་ཀྱིས་སམ་མགྱོགས་པས་པ་
āśu आशु 快 myur ba མྱུར་བ་
śīghram शीघ्रम् 快 myur ba མྱུར་བ་
javaḥ जवः 速 mgyogs pa མགྱོགས་པ་
ākṣepaḥ आक्षेपः 因 牽引 zhugs sam 'phen pa ཞུགས་སམ་འཕེན་པ་
āvedhaḥ आवेधः 所引發 勢力 zhugs sam 'phen pa ཞུགས་སམ་འཕེན་པ་
prasabham प्रसभम् 力 去 現面 nan gyis sam ngo 'thon ནན་གྱིས་སམ་ངོ་འཐོན་
āmnātaḥ आम्नातः 稱 誦 grags pa'am brjod pa གྲགས་པའམ་བརྗོད་པ་
goṣṭhī गोष्ठी 喜合聚 dge 'dun nam tshogs shing 'du ba དགེ་འདུན་ནམ་ཚོགས་ཤིང་འདུ་བ་
paricayaḥ परिचयः 熟 'dris pa འདྲིས་པ་
granthaḥ ग्रन्थः 成結 成結染 mdud pa'am gos མདུད་པའམ་གོས་
lalāmaḥ ललामः 幢 稱 rgyal mtshan nam grags pa རྒྱལ་མཚན་ནམ་གྲགས་པ་
antimamātṛgrāmabhāvaḥ अन्तिममातृग्रामभावः 為女身終 bud med lus kyi mtha' ( tha ) mar gyur pa བུད་མེད་ལུས་ཀྱི་མཐའ་(ཐ་)མར་གྱུར་པ་
āṇīpratyāṇīnirhārayogeṇa (aṇīpratyaṇīnirhānayogena) आणीप्रत्याणीनिर्हारयोगेण (अणीप्रत्यणीनिर्हानयोगेन) 男身連接男身 khye'us khye'u 'byung ba'i tshul du ཁྱེའུས་ཁྱེའུ་འབྱུང་བའི་ཚུལ་དུ་
śūraḥ शूरः 不連於維羅則勇 勇猛 連則能幹才大 dpa' ba (rtul phod pa'am rtsal che ba) དཔའ་བ་(རྟུལ་ཕོད་པའམ་རྩལ་ཆེ་བ་)
parisphuṭāḥ परिस्फुटाः 圓滿 普遍 yongs su rgyas par 'gengs pa'am yongs su khyab pa ཡོངས་སུ་རྒྱས་པར་འགེངས་པའམ་ཡོངས་སུ་ཁྱབ་པ་
āvartanam आवर्तनम् 展 繞 yongs su bskor ba dang bsgyur ba ཡོངས་སུ་བསྐོར་བ་དང་བསྒྱུར་བ་
parivartanam परिवर्तनम् 轉 yongs su bskor ba dang bsgyur ba ཡོངས་སུ་བསྐོར་བ་དང་བསྒྱུར་བ་
vicaraṇam विचरणम् 遊行 rnam par rgyu ba རྣམ་པར་རྒྱུ་བ་
bhūmyākramaṇam (bhūmyāpramaṇam) भूम्याक्रमणम् (भूम्याप्रमणम्) 鎮地 登地 sa gnon pa ས་གནོན་པ་
bhūmer bhūmyantarasaṃkramaṇam (bhūmair bhūmyāntarasaṃkramaṇam.) भूमेर्भूम्यन्तरसंक्रमणम् (भूमैर्भूम्यान्तरसंक्रमणम्.) 從此地轉他地 sa nas sa gzhan du 'phar ba ས་ནས་ས་གཞན་དུ་འཕར་བ་
vāsaṃ kalpayati वासं कल्पयति 置處 gnas 'cha' ba གནས་འཆའ་བ་
asambhinnaḥ असम्भिन्नः 不離 不分 ma 'dres pa'am dbyer med pa མ་འདྲེས་པའམ་དབྱེར་མེད་པ་
sambhinnaḥ सम्भिन्नः 分離 'dres pa'am tha dad pa འདྲེས་པའམ་ཐ་དད་པ་
samādhimaṇḍalam समाधिमण्डलम् 定中圍 等持圍 禪定中圍 ting nge 'dzin gyi dkyil 'khor ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་དཀྱིལ་འཁོར་
karatalam करतलम् 手掌 lag mthil ལག་མཐིལ་
vṛkṣatalam वृक्षतलम् 樹下 shing drung ngam ljon pa'i 'og ཤིང་དྲུང་ངམ་ལྗོན་པའི་འོག་
kramatalam क्रमतलम् 足下 足心 zhabs kyi mthil ཞབས་ཀྱི་མཐིལ་
bhūmitalam भूमितलम् 地台 地根 地上 sa'i steng ngam sa'i gzhi སའི་སྟེང་ངམ་སའི་གཞི་
ākāśatalam आकाशतलम् 虛空中 圍繞 nam mkha'i dkyil ནམ་མཁའི་དཀྱིལ་
samantatalam समन्ततलम् 圍繞 眾中 kun gyi dkyil ཀུན་གྱི་དཀྱིལ་
utsargaḥ उत्सर्गः 總 spyir btang ba སྤྱིར་བཏང་བ་
apavādaḥ अपवादः 分別 分指 dmigs kyis gsal ba དམིགས་ཀྱིས་གསལ་བ་
samudāyārthaḥ समुदायार्थः 總義 spyi'i don སྤྱིའི་དོན་
cātuṣkoṭikaḥ चातुष्कोटिकः 四邊 四義 mu bzhi'am mtha' bzhi མུ་བཞིའམ་མཐའ་བཞི་
praśnanirṇayaḥ प्रश्ननिर्णयः 問 評定 dris pa'i gtan la dbab pa དྲིས་པའི་གཏན་ལ་དབབ་པ་
nivṛtāvyākṛtāḥ निवृताव्याकृताः 遮授記 有覆無記 bsgribs pa'am lung du mi ston pa བསྒྲིབས་པའམ་ལུང་དུ་མི་སྟོན་པ་
anivṛtāvyākṛtāḥ अनिवृताव्याकृताः 不授 無覆無記 不授記 ma bsgribs pa'i lung du mi ston pa མ་བསྒྲིབས་པའི་ལུང་དུ་མི་སྟོན་པ་
abhisamayāntikaḥ अभिसमयान्तिकः 出於現通之境 現觀邊 mngon par rtogs pa'i mtha' las byung ba མངོན་པར་རྟོགས་པའི་མཐའ་ལས་བྱུང་
kiṃ nānākaraṇam किं नानाकरणम् 有何可分 tha dad du bya ba ci yod ཐ་དད་དུ་བྱ་བ་ཅི་ཡོད་
asamprajñānam असम्प्रज्ञानम् 不正知 不留神 shes bzhin ma yin pa ཤེས་བཞིན་མ་ཡིན་པ་
nirāsvādaḥ निरास्वादः 無味 ro bro ba med pa རོ་བྲོ་བ་མེད་པ་
kāmāvacaraḥ कामावचरः 欲行 欲界 'dod pa na spyod pa འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པ་
rūpāvacaraḥ रूपावचरः 行色 色界 色行 gzugs na spyod pa གཟུགས་ན་སྤྱོད་པ་
om ityāha ओमित्याह 如是說 即如說 言如是 de bzhin no zhes smra zhe'am smras pa de bzhin no དེ་བཞིན་ནོ་ཞེས་སྨྲ་ཞེའམ་སྨྲས་པ་དེ་བཞིན་ནོ་
dīpaḥ दीपः 燈 mar me མར་མེ་
ulkā उल्का 炬 星射 星 流星 skar ma'am sgron ma'am ta la la སྐར་མའམ་སྒྲོན་མའམ་ཏ་ལ་ལ་