Mahāvyutpatti: 6500-6599
niyamaḥ नियमः 不轉 決定 mi 'gyur ba མི་འགྱུར་བ་
niyāmaḥ नियामः 定轉 決定 nge par 'gyur ba ངེ་པར་འགྱུར་བ་
nyāmaḥ (nyāsaḥ) न्यामः (न्यासः) 無妨 離生 skyon med pa སྐྱོན་མེད་པ་
nyāmāvakrāntaḥ (nyasāvakrantaḥ) न्यामावक्रान्तः (न्यसावक्रन्तः) 入無過 入離生 skyon med par zhugs pa སྐྱོན་མེད་པར་ཞུགས་པ་
pratibaddhaḥ प्रतिबद्धः 相連 有靠 成魔 rag lus pa'am 'brel ba'am bgegs su gyur ba རག་ལུས་པའམ་འབྲེལ་བའམ་བགེགས་སུ་གྱུར་བ་
vibandhaḥ विबन्धः 塞 要契 魔 bgegs sam gegs བགེགས་སམ་གེགས
pratibandhaḥ प्रतिबन्धः 爛 障礙 將來壞 作魔 阻 斷 phyir 'jil ba'am bgegs byed pa'am 'gog pa'am bar chad byed pa ཕྱིར་འཇིལ་བའམ་བགེགས་བྱེད་པའམ་འགོག་པའམ་བར་ཆད་བྱེད་པ་
pratyavasthānam प्रत्यवस्थानम् 往外推 抗論 分安者 phyir gzhil ba'am so sor gzhag pa ཕྱིར་གཞིལ་བའམ་སོ་སོར་གཞག་པ་
aṃśaḥ अंशः 分 cha ཆ་
pratyaṃśaḥ प्रत्यंशः 運分 各分 bgo skal lam so so'i cha བགོ་སྐལ་ལམ་སོ་སོའི་ཆ་
bhāgaḥ (bhagaḥ) भागः (भगः) 分 skal ba'am cha སྐལ་བའམ་ཆ་
nivāraṇam (nivaraṇam) निवारणम् (निवरणम्) 斷 障 chod pa'am sgrib pa ཆོད་པའམ་སྒྲིབ་པ་
āvaraṇam आवरणम् 遮障 sgrib pa སྒྲིབ་པ་
setuḥ सेतुः 台 橋 stegs sam zam pa སྟེགས་སམ་ཟམ་པ་
kaulaḥ (kolaḥ) कौलः (कोलः) 筏 gzings གཟིངས་
nau नौ 船 gru གྲུ་
nāvaḥ नावः 船 gru གྲུ་ gatiḥ गतिः 有情 相 解 依 'gro ba'am rnam pa'am rtogs pa'am rten འགྲོ་བའམ་རྣམ་པའམ་རྟོགས་པའམ་རྟེན་
alam अलम् 嚴 足 力 rgyun nus pa'am chog རྒྱུན་ནུས་པའམ་ཆོག་པ་
nirjvaraḥ निर्ज्वरः 無疫癘 無病 rims nad med pa རིམས་ནད་མེད་པ་
arogaḥ अरोगः 無病 nad med pa ནད་མེད་པ་
dehī देही 具身 有身 lus can ལུས་ཅན་
svāpateyam स्वापतेयम् 主宰 自作主宰 bdag dbang ba བདག་དབང་བ་
samutthānam समुत्थानम् 募 等起 普尋惹 kun nas slong ba'am kun nas ldang byed ཀུན་ནས་སློང་བའམ་ཀུན་ནས་ལྡང་བྱེད་
paligodhaḥ (parigodhaḥ) पलिगोधः (परिगोधः) 諸雜 貪著 未灌 障礙 未洗 速 kun nas sbags pa'am ma byo pa'am ma bkrus pa'am chags pa'am 'brel ba ཀུན་ནས་སྦགས་པའམ་མ་བྱོ་པའམ་མ་བཀྲུས་པའམ་ཆགས་པའམ་འབྲེལ་བ་
ācāryamuṣṭiḥ आचार्यमुष्टिः 師吝於法 師拳 slob dpon gyi dpe mkhyud སློབ་དཔོན་གྱི་དཔེ་མཁྱུད་
dharmāntarāyaḥ धर्मान्तरायः 法間斷 chos kyi bar du gcod pa ཆོས་ཀྱི་བར་དུ་གཅོད་པ་
vicchandayati विच्छन्दयति 令退息 令棄捨 mos pa zlog pa མོས་པ་ཟློག་པ་
vicakṣuḥkaraṇāya विचक्षुःकरणाय 不用心看 為令盲 mig gis mi rtsol bar bya ba'i phyir མིག་གིས་མི་རྩོལ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་
preṣitaḥ प्रेषितः 敬 遣 寄 放 skur ram btang སྐུར་རམ་བཏང་
prakīrṇaḥ प्रकीर्णः 擺 散 bkram pa'am 'thor ba བཀྲམ་པའམ་འཐོར་བ་
viprakīrṇaḥ विप्रकीर्णः 大散 大擺 rnam par 'thor ba'am rnam par bkram pa རྣམ་པར་འཐོར་བའམ་རྣམ་པར་བཀྲམ་པ་
parijayaḥ परिजयः 永令淨 積集 熟鍊 修習 yong su byang bar byas pa'am 'dris par bya ba ཡོང་སུ་བྱང་བར་བྱས་པའམ་འདྲིས་པར་བྱ་བ་
abhimukham अभिमुखम् 現前 向 mngon du phyogs pa མངོན་དུ་ཕྱོགས་པ་
avavādaḥ अववादः 說 教化 傳 gdams pa གདམས་པ་
saṃsargaḥ संसर्गः 喧譁 會 'du 'dzi འདུ་འཛི་
dāho vigacchati दाहो विगच्छति 無煩 無熱 tsha ba med pa'am gdung ba med par 'gyur ཚ་བ་མེད་པའམ་གདུང་བ་མེད་པར་འགྱུར་
bhasmitam kuryāt. (bhasmīkuryāt. bhasmainaṃ kuryat) भस्मितम्कुर्यात्. (भस्मीकुर्यात्. भस्मैनं कुर्यत्) 此已誦完 將來誦 誦 'di thal bar brlag pa'am rlog par 'gyur འདི་ཐལ་བར་བརླག་པའམ་རློག་པར་འགྱུར་
rājyam राज्यम् 皇圖 法 rgyal po'i srid dam thabs རྒྱལ་པོའི་སྲིད་དམ་ཐབས་
rājyaiśvaryādhipatyaṃ राज्यैश्वर्याधिपत्यं 權皇圖自在 rgyal srid kyi dbang phyug la dbang byed par 'gyur རྒྱལ་སྲིད་ཀྱི་དབང་ཕྱུག་ལ་དབང་བྱེད་པར་འགྱུར་
sāmrājyam (sammājyam) साम्राज्यम् (सम्माज्यम्) 皇大廣大 rgyal srid rgyas pa རྒྱལ་སྲིད་རྒྱས་པ་
sārvabhaumaḥ सार्वभौमः 宰諸地王 sa kun la dbang ba'i rgyal po ས་ཀུན་ལ་དབང་བའི་རྒྱལ་པོ་
cāturantaṃ vijitavān चातुरन्तं विजितवान् 四邊地王 勝伏四方 勝服諸王 mtha' bzhir rnam par rgyal ba མཐའ་བཞིར་རྣམ་པར་རྒྱལ་བ་
adhyāvasati अध्यावसति 復安 rnal du bkod pa རྣལ་དུ་བཀོད་པ་
paramārthasatyam परमार्थसत्यम् 真諦 真諦力 第一義諦 don dam pa'i bden pa དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་
saṃvṛtisatyam संवृतिसत्यम् 俗諦力 俗諦 kun rdzob kyi bden pa ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་བདེན་པ་
vyavahāraḥ व्यवहारः 所有 言說 大概 tha snyad ཐ་སྙད་
sāṃketikaḥ सांकेतिकः 安象 施設 brdar gtags pa བརྡར་གཏགས་པ་
māhātmyam माहात्म्यम् 自在 大 che ba'am bdag nyid che ba ཆེ་བའམ་བདག་ཉིད་ཆེ་བ་
pūrvikāḥ पूर्विकाः 昔作過 昔作 前 昔引 昔拔 昔引過 sngar byas pa'am sngar drangs pa'am sngon 'dran pa སྔར་བྱས་པའམ་སྔར་དྲངས་པའམ་སྔོན་འདྲན་པ་
madhyamapadalopam kṛtvā मध्यमपदलोपम्कृत्वा 不言中語 bar gyi tshig mi smos par byas te བར་གྱི་ཚིག་མི་སྨོས་པར་བྱས་ཏེ་
ekatra sametya saṃbhūya एकत्र समेत्य संभूय 聚為一處 遇後 為一相過 gcig tu 'dus sam phrad nas གཅིག་ཏུ་འདུས་སམ་ཕྲད་ནས་
ekībhūtvā एकीभूत्वा 收為一處 gcig tu 'dus nas གཅིག་ཏུ་འདུས་ནས་
tajjātīyaḥ तज्जातीयः 如些 彼類 相彼 de dang 'dra bar དེ་དང་འདྲ་བར་
tadvidheyatvāt तद्विधेयत्वात् 隨使在於彼 在於彼 尊命遵 尊命 de la rag lus pa zhe'am bskos pa bzhin byed pa དེ་ལ་རག་ལུས་པ་ཞེའམ་བསྐོས་པ་བཞིན་བྱེད་པ་
anvarthaḥ अन्वर्थः 順義 don dang mthun pa དོན་དང་མཐུན་པ་
yugam युगम् 雙 整 zung ngam phrugs ཟུང་ངམ་ཕྲུགས་
yugapat युगपत् 忽然 一時 一遵 俱時 平等 一齊 一遭 平等 cig car zhe'am lan cig ce'am mnyam pa ཅིག་ཅར་ཞེའམ་ལན་ཅིག་ཅེའམ་མཉམ་པ་
lokasaṃjñā लोकसंज्ञा 安世間名 世間所有 'jig rten gyi ming du btags pa'am 'jig rten gyi tha snyad du འཇིག་རྟེན་གྱི་མིང་དུ་བཏགས་པའམ་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཐ་སྙད་
āśutaravṛttiḥ आशुतरवृत्तिः 疾速進 shing tu myur bar 'jug pa ཤིང་ཏུ་མྱུར་བར་འཇུག་པ་
itaretarāntarbhāvaḥ इतरेतरान्तर्भावः 一收入一中 gcig gi nang du gcig bsdus ba གཅིག་གི་ནང་དུ་གཅིག་བསྡུས་བ་
kādācitkatvāt(kadācitkatvāt) कादाचित्कत्वात्(कदाचित्कत्वात्) 為幾回出 出 有遭出 res 'ga' 'byung ba zhe'am lan 'ga' 'byung ba'i phyir རེས་འགའ་འབྱུང་བ་ཞེའམ་ལན་འགའ་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་
pratipādyam प्रतिपाद्यम् 妙察妙行 所染 所行 所示 gos par bya ba'am bsgrub bar bya ba'am bstan par bya ba གོས་པར་བྱ་བའམ་བསྒྲུབ་བར་བྱ་བའམ་བསྟན་པར་བྱ་བ་
sampradhāryam सम्प्रधार्यम् 妙觀察行 勉觀察 累商量 legs par dpyad pa'am legs par 'gro ba ལེགས་པར་དཔྱད་པའམ་ལེགས་པར་འགྲོ་བ་
yathāyogam यथायोगम् 隨機 隨其所得 ji ltar rigs pa'am ji ltar 'byor pa ཇི་ལྟར་རིགས་པའམ་ཇི་ལྟར་འབྱོར་པ་ aghaḥ अघः 集 罪 brtsags pa'am sdig pa བརྩགས་པའམ་སྡིག་པ་
avadhāraṇam अवधारणम् 定執 nges par gzung ba ངེས་པར་གཟུང་བ་
[a]nirdhāraṇam [अ]निर्धारणम् 相分別 特分別 dmigs kyis dbye ba དམིགས་ཀྱིས་དབྱེ་བ་
[b]vidhāraṇam [ब्]विधारणम् 特分別 相分別 dmigs kyis dbye ba དམིགས་ཀྱིས་དབྱེ་བ་
avinirbhāvavarti (avinirbhāgavarti) अविनिर्भाववर्ति (अविनिर्भागवर्ति) 各不相入 不住 thad dad du mi 'jug pa'am mi gnas pa ཐད་དད་དུ་མི་འཇུག་པའམ་མི་གནས་པ་
saṃkāśaḥ संकाशः 如 'dra ba འདྲ་བ་
ānulomikī kṣāntiḥ आनुलोमिकी क्षान्तिः 隨順忍 rjes su mthun pa'i bzod pa རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་བཟོད་པ་
pṛṣṭhalabdhaḥ पृष्ठलब्धः 隨得入 rjes la thob pa རྗེས་ལ་ཐོབ་པ་
avagāhya अवगाह्य 入解 入後解 後解 zhugs nas sam rtogs nas ཞུགས་ནས་སམ་རྟོགས་ནས་
duṣprasahaḥ (duṣṭasaha) दुष्प्रसहः (दुष्टसह) 難忍 bzod par dka' ba བཟོད་པར་དཀའ་བ་
durāsadaḥ (durāsahaḥ) दुरासदः (दुरासहः) 難敬 難親 bsnyen par dka' ba བསྙེན་པར་དཀའ་བ་
iṣṭaḥ इष्टः 欲苦 可愛 欲 苦 'dod pa'am sdug pa འདོད་པའམ་སྡུག་པ་
aniṣṭaḥ अनिष्टः 不欲 非可愛 不苦 mi 'dod pa'am mi sdug pa མི་འདོད་པའམ་མི་སྡུག་པ་
ākāraḥ आकारः 相 面目 規矩 rnam pa'am byad bzhin nam tshul རྣམ་པའམ་བྱད་བཞིན་ནམ་ཚུལ་
prakāraḥ प्रकारः 相貌 部 rnam pa རྣམ་པ་
naikaśaḥ नैकशः 成熟為一 不一樣 無非幾個 re re las ma yin nam rnam pa gcig tu ma yin རེ་རེ་ལས་མ་ཡིན་ནམ་རྣམ་པ་གཅིག་ཏུ་མ་ཡིན་
bhāgino bhavanti भागिनो भवन्ति 必成有分者 skal ba can du 'gyur སྐལ་བ་ཅན་དུ་འགྱུར་
kathaṃ nīyate कथं नीयते 如是真如是說 如何說 何引 ji ltar drang ngam ji ltar bshad ཇི་ལྟར་དྲང་ངམ་ཇི་ལྟར་བཤད་
abhisambadhyate अभिसम्बध्यते 相合 和合 sbyar ro སྦྱར་རོ་
abhiṣyanditaḥ अभिष्यन्दितः 濕 潤 brlan pa'am sbangs pa བརླན་པའམ་སྦངས་པ་
visadṛśapāko vipākaḥ विसदृशपाको विपाकः 成熟不一 異類而熟謂異熟 成熟不一謂之果 mi 'dra bar smin pas na rnam par smin pa མི་འདྲ་བར་སྨིན་པས་ན་རྣམ་པར་སྨིན་པ་
udāravipākaḥ उदारविपाकः 成熟廣大果 廣大異熟 rnam par smin pa rgya che ba རྣམ་པར་སྨིན་པ་རྒྱ་ཆེ་བ་
adrākṣīt अद्राक्षीत् 見 mthong ngo མཐོང་ངོ་
prekṣante sma प्रेक्षन्ते स्म 看見 bltas so བལྟས་སོ་
parihāraḥ परिहारः 回 lan ལན་
visarjayati विसर्जयति 回答 答應 施 ldon ལྡོན་
visarjitam विसर्जितम् 應答 施 lan ldon'am gtong ba ལན་ལྡོནའམ་གཏོང་བ་
pratividhānam प्रतिविधानम् 仍遣 回答 slar btang ba'am lan btab pa སླར་བཏང་བའམ་ལན་བཏབ་པ་
pratividhānam प्रतिविधानम् 回改 回答 phyir bcos pa'am lan gdab pa ཕྱིར་བཅོས་པའམ་ལན་གདབ་པ་
vāsanā वासना 氣習 習氣 bag chags བག་ཆགས་
parivāsitaḥ परिवासितः 悉分 遍彼 yongs su bgos pa ཡོངས་སུ་བགོས་པ་
nirgataḥ निर्गतः 出 逾 生 出不逾 到 'byung ba'am 'das pa འབྱུང་བའམ་འདས་པ་
sauratyam सौरत्यम् 彼重厚 柔和 安樂 des pa དེས་པ་
nābādhayati sma नाबाधयति स्म 勿害 未曾害 未中害 gnod par ma gyur to གནོད་པར་མ་གྱུར་ཏོ་
saṃcārya (saṃcarya) संचार्य (संचर्य) 不動而移 動而後移 bskyod nas sam spos བསྐྱོད་ནས་སམ་སྤོས་