Mahāvyutpatti: 400-499
pracchinno granthaiḥ प्रच्छिन्नो ग्रन्थैः 斷諸結縛 mdud pa rnams shin tu bcad pa མདུད་པ་རྣམས་ཤིན་ཏུ་བཅད་པ་
vimuktaḥ paridāghaiḥ विमुक्तः परिदाघैः 解諸煩熱 yongs su gdung ba dag las rnam par grol ba ཡོངས་སུ་གདུང་བ་དག་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་
parimuktas tṛṣṇayā परिमुक्तस्तृष्णया 出諸愛欲 sred pa las yongs su grol ba སྲེད་པ་ལས་ཡོངས་སུ་གྲོལ་བ་
oghād uttīrṇaḥ ओघादुत्तीर्णः 河中得渡 渡過苦河 chu bo las brgal ba ཆུ་བོ་ལས་བརྒལ་བ་
paripūrṇo jñānena परिपूर्णो ज्ञानेन 諸智圓滿 智慧圓滿 ye shes yongs su rdzogs pa ཡེ་ཤེས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་
pratiṣṭhito 'tīnānāgatapratyutpannānāṃ buddhānāṃ bhagavatāṃ jñāne प्रतिष्ठितोऽतीनानागतप्रत्युत्पन्नानां बुद्धानां भगवतां ज्ञाने 過去未來現諸佛住於智慧 住於過去未來現在諸佛智慧 'das pa dang ma byon pa dang da ltar gyi sangs rgyas bcom ldan 'das rnams kyi ye shes la gnas pa འདས་པ་དང་མ་བྱོན་པ་དང་ད་ལྟར་གྱི་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ལ་གནས་པ་
apratiṣṭhito nirvāṇe अप्रतिष्ठितो निर्वाणे 不住泥槃 勿住泥槃 mya ngan las 'das pa la mi gnas pa མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་མི་གནས་པ་
sthito bhūtakoṭyāṃ स्थितो भूतकोट्यां 住於真際 yang dag pa nyid kyi mtha' la gnas pa ཡང་དག་པ་ཉིད་ཀྱི་མཐའ་ལ་གནས་པ་
sthitaḥ sarvasattvālokaniyāyāṃ bhūmau स्थितः सर्वसत्त्वालोकनियायां भूमौ 坐觀諸有情地 sems can thams cad la gzigs pa'i sa la bzhug pa སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་གཟིགས་པའི་ས་ལ་བཞུག་པ་
anantaśisyagaṇasuvinītaḥ अनन्तशिस्यगणसुविनीतः 徒弟具積無邊 具足良善弟子無邊會海 slob ma shin tu dul ba mtha' yas pa'i tshogs mnga' ba སློབ་མ་ཤིན་ཏུ་དུལ་བ་མཐའ་ཡས་པའི་ཚོགས་མངའ་བ་
sarvasattvāśayasuvidhijñāḥ सर्वसत्त्वाशयसुविधिज्ञाः 能識眾生心修 sems can thams cad kyi bsam pa legs par sgrub par shes pa སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བསམ་པ་ལེགས་པར་སྒྲུབ་པར་ཤེས་པ་
anābhogabuddhakāryāpratiprasrabdhaḥ अनाभोगबुद्धकार्याप्रतिप्रस्रब्धः 佛行默成相續 sangs rgyas kyi mdzad pa lhun gyis grub pa rgyun mi 'chad pa སངས་རྒྱས་ཀྱི་མཛད་པ་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པ་རྒྱུན་མི་འཆད་པ་
mukto muktaparivāraḥ मुक्तो मुक्तपरिवारः 具解脫眷屬 grol ba grol ba'i 'khor dang ldan pa གྲོལ་བ་གྲོལ་བའི་འཁོར་དང་ལྡན་པ་
pāragataḥ पारगतः 到彼岸 pha rol tu phyin pa ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ s
thalagataḥ स्थलगतः 到乾地 skam la phyin pa སྐམ་ལ་ཕྱིན་པ་
tīrṇaḥ तीर्णः 能度 己度 rgal ba ( brgal ba) རྒལ་བ(བརྒལ་བ)
tārakaḥ तारकः 解脫 令解脫 sgrol ba po སྒྲོལ་བ་པོ་
āśvastaḥ आश्वस्तः 休息 令休息 dbugs phyin pa (dbugs 'byin pa ) དབུགས་ཕྱིན་པ(དབུགས་འབྱིན་པ)
śrotriyaḥ श्रोत्रियः 淨行波羅門 bram ze gtsang sbra can བྲམ་ཟེ་གཙང་སྦྲ་ཅན་
bhinnakleśaḥ भिन्नक्लेशः 除煩惱 nyon mongs pa bcom pa ཉོན་མོངས་པ་བཅོམ་པ་
vāhitapāpadharmaḥ वाहितपापधर्मः 具法除惡 具除惡法 sdig pa bsal ba'i chos can སྡིག་པ་བསལ་བའི་ཆོས་ཅན་
vedakaḥ वेदकः 明者 rig pa po རིག་པ་པོ་
vinīvaraṇaḥ विनीवरणः 離諸障碍 sgrib pa dang rnam par bral ba སྒྲིབ་པ་དང་རྣམ་པར་བྲལ་བ་
viprasannamanāḥ विप्रसन्नमनाः 意至喜 意至清 yid rnam par dag pa ( yid rnam par dang ba ) ཡིད་རྣམ་པར་དག་པ(ཡིད་རྣམ་པར་དང་བ)
ṣaḍaṅgasamanvāgataḥ षडङ्गसमन्वागतः 具六支 yan lag drug dang ldan pa ཡན་ལག་དྲུག་དང་ལྡན་པ་
anurodhavirodhavipramuktaḥ (ananurodhavirodhavipramuktaḥ) अनुरोधविरोधविप्रमुक्तः (अननुरोधविरोधविप्रमुक्तः) 離傲性 無所親疎 bsnyen bsring dang bral ba བསྙེན་བསྲིང་དང་བྲལ་བ་
praṇatapratyekasatyaḥ प्रणतप्रत्येकसत्यः 各尋真諦 尋覺真諦 so so'i bden pa bstsal ba སོ་སོའི་བདེན་པ་བསྩལ་བ་
samutsṛṣṭaiṣaṇaḥ समुत्सृष्टैषणः 棄尋覔 btsal ba spangs pa བཙལ་བ་སྤངས་པ་
ekārakṣaḥ एकारक्षः 獨護持 護持 bsrung ba gcig pa བསྲུང་བ་གཅིག་པ་
smṛtidauvārikasaṃpannaḥ स्मृतिदौवारिकसंपन्नः 守念具足 dran pa'i sgo bsrungs phun sum tshogs pa དྲན་པའི་སྒོ་བསྲུངས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་
caturapāśrayaṇaḥ चतुरपाश्रयणः 具四依 rten pa bzhi dang ldan pa རྟེན་པ་བཞི་དང་ལྡན་པ་
paryavasitārthaḥ पर्यवसितार्थः 了盡意 don gyi mthar thug pa དོན་གྱི་མཐར་ཐུག་པ
bhāvitātmā भावितात्मा 性現或現性 bsgoms pa'i bdag nyid can nam bdag nyid bsgoms pa བསྒོམས་པའི་བདག་ཉིད་ཅན་ནམ་བདག་ཉིད་བསྒོམས་པ་
apagataśākhāpattrapalāśalaṭikātvagphalguḥ अपगतशाखापत्त्रपलाशलटिकात्वग्फल्गुः 離著枝葉籐華皮等衣 yal ga dang lo ma dang 'dab ma dang khri shing dang shun lpags kyi skyon dang bral ba ཡལ་ག་དང་ལོ་མ་དང་འདབ་མ་དང་ཁྲི་ཤིང་དང་ཤུན་ལྤགས་ཀྱི་སྐྱོན་དང་བྲལ་བ་
anāvilasaṃkalpaḥ अनाविलसंकल्पः 了諸無濁 了諸妄想濁 kun tu rtog pa'i rnyog med pa ཀུན་ཏུ་རྟོག་པའི་རྙོག་མེད་པ pariśuddhakāyasaṃskāraḥ (pariśuddhaprasrabdhakāyasaṃskāraḥ) परिशुद्धकायसंस्कारः (परिशुद्धप्रस्रब्धकायसंस्कारः) 淨諸身想 淨諸身行 lus kyi 'du byed shin tu sbyangs pa ལུས་ཀྱི་འདུ་བྱེད་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ་
apramāṇagatabuddhamāhātmyaḥ अप्रमाणगतबुद्धमाहात्म्यः 得佛無量大性 得佛無量大德 sangs rgyas kyi che ba nyid tshad med pa brnyes pa སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆེ་བ་ཉིད་ཚད་མེད་པ་བརྙེས་པ་
apratiṣṭhādhyānavartanī अप्रतिष्ठाध्यानवर्तनी 不住禪定入 bsam gtan gyi 'jug pa la gnas pa mi mnga' ba བསམ་གཏན་གྱི་འཇུག་པ་ལ་གནས་པ་མི་མངའ་བ་
kālaprāpto buddhotpādaḥ कालप्राप्तो बुद्धोत्पादः 正是佛出時 時至佛出 dus la babs par sangs rgyas 'byung ba དུས་ལ་བབས་པར་སངས་རྒྱས་འབྱུང་བ་
mārgapariṇāyakaḥ मार्गपरिणायकः 拔一切道 lam yongs su 'dren pa ལམ་ཡོངས་སུ་འདྲེན་པ་
mārgajñaḥ मार्गज्ञः 了諸道 lam thugs su chud pa ལམ་ཐུགས་སུ་ཆུད་པ་
mārgavit मार्गवित् 悟道 lam mkhyen pa ལམ་མཁྱེན་པ་
mārgadeśikaḥ मार्गदेशिकः 演道 lam ston pa ལམ་སྟོན་པ་
mārgākhyāyī मार्गाख्यायी 講道 lam gsung ba ལམ་གསུང་བ་ 六十種音
ṣaṣṭyaṅgasarvanāmāni षष्ट्यङ्गसर्वनामानि 六十種音 dbyangs kyi yan lag drug cu'i ming la དབྱངས་ཀྱི་ཡན་ལག་དྲུག་ཅུའི་མིང་ལ་
snigdhā स्निग्धा 柔軟 流澤 mnyen pa མཉེན་པ་ mṛdukā मृदुका 妙 柔軟 'jam pa འཇམ་པ་
manojñā मनोज्ञा 如意 悅意 yid du 'ong ba ཡིད་དུ་འོང་བ་
manoramā मनोरमा 得意 可樂聲 yid du 'thad pa ཡིད་དུ་འཐད་པ་
śuddhā शुद्धा 真實 清淨 dag pa དག་པ་
vimalā विमला 無垢 離於垢聲 dri ma med pa དྲི་མ་མེད་པ་
prabhāsvarā प्रभास्वरा 明顯 明亮 gsal dbyangs (gsal ba) གསལ་དབྱངས(གསལ་བ)
valguḥ वल्गुः 入耳甘美 snyan zhing 'jebs pa སྙན་ཞིང་འཇེབས་པ
śravaṇīyāḥ श्रवणीयाः 堪敬 樂聞 mnyan par 'os pa མཉན་པར་འོས་པ་
anelā अनेला 不能 無劣 mi tshugs pa མི་ཚུགས་པ་
kalā (kālā) कला (काला) 聞 圓具 snyan pa སྙན་པ་
vinītā विनीता 柔善 調順 dul ba དུལ་བ་ akarkaśā अकर्कशा 不粗俗 無澁 mi rtsub pa མི་རྩུབ་པ་
aparuṣā अपरुषा 無惡 無盡意 mi brlang ba མི་བརླང་བ་
suvinītā सुविनीता 極柔善 柔善 rab tu dul ba རབ་ཏུ་དུལ་བ་
karṇasukhā कर्णसुखा 悅耳 悅耳鼻 rnar snyan pa རྣར་སྙན་པ་
kāyaprahlādanakarī कायप्रह्लादनकरी 適身 lus sim par byed pa ལུས་སིམ་པར་བྱེད་པ་
cittodvilyakarī चित्तोद्विल्यकरी 滲於心 心生勇銳 sems sim par byed pa སེམས་སིམ་པར་བྱེད་པ་
hṛdayasaṃtuṣṭikarī हृदयसंतुष्टिकरी 心中喜 心喜 snying dga' bar byed pa སྙིང་དགའ་བར་བྱེད་པ་
prītisukhajananī प्रीतिसुखजननी 發喜樂 悅樂 dga' ba dang bde ba bskyed pa དགའ་བ་དང་བདེ་བ་བསྐྱེད་པ་
niṣparidāhā निष्परिदाहा 無煩惱 無熱惱 yongs su gdung ba med pa ཡོངས་སུ་གདུང་བ་མེད་པ་
ājñeyā आज्ञेया 周知 如教令 kun tu shes par bya ba ཀུན་ཏུ་ཤེས་པར་བྱ་བ་
vijñeyā विज्ञेया 覺諸事 善了知 rnam par rig par bya ba རྣམ་པར་རིག་པར་བྱ་བ་
vispaṣṭā विस्पष्टा 明諸事 分明 rnam par gsal ba རྣམ་པར་གསལ་བ་
premaṇīyā प्रेमणीया 作意 善愛 dga' bar byed pa དགའ་བར་བྱེད་པ་
abhinandanīyā अभिनन्दनीया 現前喜 令生歡喜 mngon par dga' bar byed pa མངོན་པར་དགའ་བར་བྱེད་པ་
ājñāpanīyā आज्ञापनीया 遍知 使他如教令 kun tu shes par byed pa ཀུན་ཏུ་ཤེས་པར་བྱེད་པ་
vijñāpanīyā विज्ञापनीया 普覺 使他善了知 rnam par rig par byed ba རྣམ་པར་རིག་པར་བྱེད་བ་
yuktā युक्ता 如理 rigs pa རིགས་པ་
sahitā सहिता 相連 利益 'brel ba འབྲེལ་བ་
punaruktadoṣajahā पुनरुक्तदोषजहा 言無過 離重複過失 tshig zlos pa'i skyon med pa ཚིག་ཟློས་པའི་སྐྱོན་མེད་པ་
simhasvaravegā सिम्हस्वरवेगा 獅音力 如獅子音 seng ge'i sgra'i shugs སེང་གེའི་སྒྲའི་ཤུགས་
nāgasvaraśabdā नागस्वरशब्दा 如象音 如龍音 glang po che'i sgra skad གླང་པོ་ཆེའི་སྒྲ་སྐད་་
meghasvaraghoṣā मेघस्वरघोषा 如雲雷吼 如龍音 'brug gi sgra dbyangs འབྲུག་གི་སྒྲ་དབྱངས་
nāgendrarutā नागेन्द्ररुता 如龍音 如龍王音 klu'i dbang po'i sgra ཀླུའི་དབང་པོའི་སྒྲ་
gandharvasaṃgītighoṣā गन्धर्वसंगीतिघोषा 如緊那羅妙歌 dri za'i glu dbyangs དྲི་ཟའི་གླུ་དབྱངས་
kalaviṇkasvararutā कलविण्कस्वररुता 頻伽鳥音 如迦陵頻伽音 ka la ping ka'i sgra dbyangs ཀ་ལ་པིང་ཀའི་སྒྲ་དབྱངས་ brahmasvararutāravitā ब्रह्मस्वररुतारविता 梵音 梵王如音 tshangs pa'i sgra dbyangs bsgrags pa ཚངས་པའི་སྒྲ་དབྱངས་བསྒྲགས་པ་ jīvañjīvakasvararutāravitā जीवञ्जीवकस्वररुतारविता 響錢音 如共命鳥音 shang shang te'u'i sgra dbyangs bsgrags pa ཤང་ཤང་ཏེའུའི་སྒྲ་དབྱངས་བསྒྲགས་པ་
devendramadhuranirghoṣā देवेन्द्रमधुरनिर्घोषा 如天主妙音 如天帝釋美妙音 lha'i dbang po'i dbyangs ltar snyan pa ལྷའི་དབང་པོའི་དབྱངས་ལྟར་སྙན་པ་
dundubhisvarā दुन्दुभिस्वरा 鼓音 如震鼓音 rnga'i sgra རྔའི་སྒྲ་
anunnatā अनुन्नता 不滿足 不高 ma khengs pa མ་ཁེངས་པ་
anavanatā अनवनता 不低 不下 mi dma' ba མི་དམའ་བ་
sarvaśabdānupraviṣṭā सर्वशब्दानुप्रविष्टा 隨諸音所入 隨入一切音 sgra thams cad kyi rjes su zhugs pa སྒྲ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྗེས་སུ་ཞུགས་པ་ apaśabdavigatā अपशब्दविगता 無邪音 無缺減 tshig zur chag pa med pa ཚིག་ཟུར་ཆག་པ་མེད་པ་
avikalā अविकला 無不備具 無破壞 ma tshang ba med pa མ་ཚང་བ་མེད་པ་
alīnā अलीना 無退縮 無染汙 ma zhum pa མ་ཞུམ་པ་
adīnā अदीना 無劣 無希取 mi zhan pa མི་ཞན་པ་
pramuditā प्रमुदिता 具足 令眾意歡喜 rab tu dga' ba རབ་ཏུ་དགའ་བ་
prasṛtā प्रसृता 莊嚴 具足 khyab pa ཁྱབ་པ་
sakhilā सखिला 入 說眾生心行 chub pa ཆུབ་པ་
saritā सरिता 長貪 莊嚴 rgyun chags pa རྒྱུན་ཆགས་པ་
lalitā ललिता 連續 顯示 'brel ba འབྲེལ་བ་
sarvasvarapūraṇī सर्वस्वरपूरणी 諸音滿圓 圓滿一切音 sgra thams cad rdzogs par byed pa སྒྲ་ཐམས་ཅད་རྫོགས་པར་བྱེད་པ་ sarvendriyasaṃtoṣaṇī सर्वेन्द्रियसंतोषणी 諸根滿足 諸根適悅 dbang po thams cad tshim par byed pa དབང་པོ་ཐམས་ཅད་ཚིམ་པར་བྱེད་པ་