Mahāvyutpatti: 2000-2099 


pravṛttiḥ प्रवृत्तिः 流轉 'jug pa འཇུག་པ 

pratiniyamaḥ प्रतिनियमः 各異定 定異 so sor nges pa སོ་སོར་ངེས་པ 

yogaḥ योगः 相應 'byor 'brel འབྱོརའབྲེལ 

jāvaḥ जावः 速疾 勢速 mgyogs pa མགྱོགས་པ 

anukramaḥ अनुक्रमः 分次第 次第 go rim གོརིམ 

kālaḥ कालः dus དུས 

deśaḥ देशः yul ཡུལ 

saṃkhyā संख्या grangs གྲངས 

bhedaḥ भेदः 異生性 tha dad pa'am bye brag ཐ་དད་པབྱེ་བྲག 

sāmagrī सामग्री 遇會 和合 'du 'phrod dam tshogs pa འདུའཕྲོདདམཚོགས་པ 

prabandhaḥ प्रबन्धः 相續 rgyun རྒྱུན 

anyathātvam अन्यथात्वम् 不和合 異性 gzhan du 'gyur ba གཞན་དུའགྱུར་བ 

prabandhoparamaḥ प्रबन्धोपरमः 間斷 rgyun chad pa རྒྱུན་ཆད་པ་ 

vyañjanam व्यञ्जनम् 令明 gsal byed གསལ་བྱེད 

akṣaram अक्षरम् yi ge ཡི་གེ varṇaḥ वर्णः brjod pa བརྗོད་པ 識蘊 

vijñānanamāni विज्ञाननमानि 諸識名目 rnam par shes pa'i ming la རྣམ་པར་ཤེས་པི་མིང 

ālayavijñānam आलयविज्ञानम् 諸源識 阿賴耶識 藏識 kun gzhi'i rnam par shes pa ཀུན་གཞིའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ 

ādānavijñānam आदानविज्ञानम् 取識 阿陀那識 相續識 執持識 len pa'i rnam par shes pa ལེན་པི་རྣམ་པར་ཤེས་པ 

kliṣṭamanaḥ क्लिष्टमनः 煩惱意 染汙識 具煩惱意 nyon mongs pa can gyi yid ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་ཡིད 

akliṣṭamanaḥ अक्लिष्टमनः 不具惱意 無染汙識 nyon mongs can ma yin pa'i yid ཉོན་མོངས་ཅནམ་ཡིན་པི་ཡིད 

cakṣurvijñānam चक्षुर्विज्ञानम् 眼識 mig gi rnam par shes pa མིགགིརྣམ་པར་ཤེས་པ 

śrotravijñānam श्रोत्रविज्ञानम् 耳識 rna ba'i rnam par shes pa རྣ་བའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ 

ghrāṇavijñānam घ्राणविज्ञानम् 鼻識 sna'i rnam par shes pa སྣི་རྣམ་པར་ཤེས་པ 

jihvāvijñānam जिह्वाविज्ञानम् 舌識 lce'i rnam par shes pa ལྕེི་རྣམ་པར་ཤེས་པ 

kāyavijñānam कायविज्ञानम् 身識 lus kyi rnam par shes pa ལུས་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ 

manovijñānam मनोविज्ञानम् 意識 yid gyi rnam par shes pa ཡིདགྱིརྣམ་པར་ཤེས་པ 十二處 

dvādaśāyatanāni द्वादशायतनानि 十二入 十二處 skye mched bcu gnyis kyi ming la སྐྱེ་མཆེད་བཅུ་གཉིསཀྱིམིང 

cakṣurāyatanam चक्षुरायतनम् 眼入 眼處 mig gi skye mched མིགགིསྐྱེ་མཆེད 

rūpāyatanam रूपायतनम् 色入 色處 gzugs kyi skye mched གཟུགས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད 

śrotrāyatanam श्रोत्रायतनम् 耳入 耳處 rna ba'i skye mched རྣ་བི་སྐྱེ་མཆེད 

śabdāyatanam शब्दायतनम् 聲入 聲處 sgra'i skye mched སྒྲའི་སྐྱེ་མཆེད 

ghrāṇāyatanam घ्राणायतनम् 鼻入 鼻處 sna'i skye mched སྣི་སྐྱེ་མཆེད 

gandhāyatanam गन्धायतनम् 香入 香處 dri'i skye mched དྲིི་སྐྱེ་མཆེད 

jihvāyatanam जिह्वायतनम् 舌入 舌處 如入 lce'i skye mched ལྕེི་སྐྱེ་མཆེད 

rasāyatanam रसायतनम् 味入 味處 ro'i skye mched རོི་སྐྱེ་མཆེད 

kāyāyatanam कायायतनम् 身入 身處 lus kyi skye mched ལུསཀྱིསྐྱེ་མཆེད 

spraṣṭavyāyatanam स्प्रष्टव्यायतनम् 觸入 觸處 reg bya'i skye mched རེག་བྱི་སྐྱེ་མཆེད 

manāyatanam मनायतनम् 意入 意處 yid kyi skye mched ཡིདཀྱིསྐྱེ་མཆེད 

dharmāyatanam धर्मायतनम् 法入 法處 chos kyi skye mched ཆོས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད 十八界 

aṣṭādaśadhātavaḥ अष्टादशधातवः 十八界 khams bcu brgyad kyi ming la ཁམསབཅུབརྒྱདཀྱིམིང 

cakṣurdhātuḥ चक्षुर्धातुः 眼界 mig gi khams མིག་གི་ཁམས 

rūpadhātuḥ रूपधातुः 色界 gzugs kyi khams གཟུགས་ཀྱི་ཁམས 

cakṣurvijñānadhātuḥ चक्षुर्विज्ञानधातुः 眼識界 mig gi rnam par shes pa'i khams མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཁམས 

śrotadhātuḥ श्रोतधातुः 耳界 rna ba'i khams རྣ་བི་ཁམས 

śabdadhātuḥ शब्दधातुः 聲界 sgra'i khams སྒྲི་ཁམས 

śrotravijñānadhātuḥ श्रोत्रविज्ञानधातुः 耳識界 rna ba'i rnam par shes pa'i khams རྣ་བའི་རྣམ་པར་ཤེས་པི་ཁམས 

ghrāṇadhātuḥ घ्राणधातुः 鼻界 sna'i khams སྣི་ཁམས 

gandhadhātuḥ गन्धधातुः 香界 dri'i khams དྲིི་ཁམས 

ghrāṇavijñānadhātuḥ घ्राणविज्ञानधातुः 鼻識界 sna'i rnam par shes pa'i khams སྣི་རྣམ་པར་ཤེས་པི་ཁམས 

jihvādhātuḥ जिह्वाधातुः 舌界 lce'i khams ལྕེི་ཁམས 

rasadhātuḥ रसधातुः 味界 ro'i khams རོི་ཁམས 

jihvāvijñānadhātuḥ जिह्वाविज्ञानधातुः 舌識界 lce'i rnam par shes pa'i khams ལྕེི་རྣམ་པར་ཤེས་པི་ཁམས 

kāyadhātuḥ कायधातुः 身界 lus kyi khams ལུསཀྱིཁམས 

spraṣṭavyadhātuḥ स्प्रष्टव्यधातुः 觸界 reg bya'i khams རེག་བྱི་ཁམས 

kāyavijñānadhātuḥ कायविज्ञानधातुः 身識界 lus kyi rnam par shes pa'i khams ལུས་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པི་ཁམས 

manodhātuḥ मनोधातुः 意界 yid kyi khams ཡིད་ཀྱི་ཁམས 

dharmadhātuḥ धर्मधातुः 法界 chos kyi khams ཆོསཀྱིཁམས 

manovijñānadhātuḥ मनोविज्ञानधातुः 意識界 yid gyi rnam par shes pa'i khams ཡིདགྱིརྣམ་པར་ཤེས་པི་ཁམས 二十二根 

dvāviṃśatīndriyāṇi द्वाविंशतीन्द्रियाणि 二十二根 dbang po nyi shu rtsa gnyis kyi ming la དབང་པོཉི་ཤུརྩགཉིས་ཀྱི་མིང 

cakṣurindriyam चक्षुरिन्द्रियम् 眼根 mig gi dbang po མིག་གི་དབང་པོ 

śrotrendriyam श्रोत्रेन्द्रियम् 耳根 rna ba'i dbang po རྣ་བི་དབང་པོ 

ghrāṇendriyam घ्राणेन्द्रियम् 鼻根 sna'i dbang po སྣི་དབང་པོ 

jihvendriyam जिह्वेन्द्रियम् 舌根 lce'i dbang po ལྕེི་དབང་པོ 

kāyendriyam कायेन्द्रियम् 身根 lus kyi dbang po ལུསཀྱིདབང་པོ 

mana indriyam मन इन्द्रियम् 意根 yid gyi dbang po ཡིདགྱིདབང་པོ 

puruṣendriyam पुरुषेन्द्रियम् 陽根 男根 pho'i dbang po ཕོི་དབང་པོ 

strīndriyam स्त्रीन्द्रियम् 陰根 女根 mo'i dbang po མོི་དབང་པོ 

dukhendriyam दुखेन्द्रियम् 苦根 sdug bsngal gyi dbang po སྡུག་བསྔལགྱིདབང་པོ 

sukhendriyam सुखेन्द्रियम् 樂根 bde ba'i dbang po བདེ་བི་དབང་པོ 

saumanasyendriyam सौमनस्येन्द्रियम् 意樂根 喜根 yid bde ba'i dbang po ཡིད་བདེབའིདབང་པོ 

daurmanasyendriyam दौर्मनस्येन्द्रियम् 意不樂根 憂根 yid mi bde ba'i dbang po ཡིད་མི་བདེ་བི་དབང་པོ 

upekṣendriyam उपेक्षेन्द्रियम् 施根 捨根 btang snyoms kyi dbang po བཏང་སྙོམསཀྱིདབང་པོ 

śraddhendriyam श्रद्धेन्द्रियम् 信根 dad pa'i dbang po དད་པི་དབང་པོ 

vīryendriyam वीर्येन्द्रियम् 精進根 brtson 'grus kyi dbang po བརྩོན་འགྲུསཀྱིདབང་པོ 

smṛtīndriyam स्मृतीन्द्रियम् 念根 dran pa'i dbang po དྲན་པི་དབང་པོ 

samādhīndriyam समाधीन्द्रियम् 定根 ting nge 'dzin gyi dbang po ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་དབང་པོ 

prajñendriyam प्रज्ञेन्द्रियम् 慧根 shes rab kyi dbang po ཤེས་རབཀྱིདབང་པོ 

anājñātam ājñāsyāmīndriyam अनाज्ञातमाज्ञास्यामीन्द्रियम् 不解遍知根 未知當知根 未解欲知根 mi shes pa kun shes par byed pa'i dbang po མི་ཤེས་པཀུན་ཤེས་པ་བྱེ་པའི་བང་པོ 

ājñendriyam आज्ञेन्द्रियम् 遍知根 已知根 知根 kun shes pa'i dbang po ཀུན་ཤེས་པའི་དབང་པོ 

ājñātāvīndriyam आज्ञातावीन्द्रियम् 具遍知根 具知根 知已根 kun shes pa dang ldan pa'i dbang po ཀུན་ཤེས་པ་དང་ལྡན་པི་དབང་པོ 

jīvitendriyam जीवितेन्द्रियम् 命根 srog gi dbang po སྲོགགིདབང་པོ 蘊界處根所攝餘名 

skandhadhātvāyatanendriyāntargatāni pādāntarāṇi स्कन्धधात्वायतनेन्द्रियान्तर्गतानि पादान्तराणि 蘊及界入根演說內現出集名目 蘊界處根所攝餘名目 phung po dang khams dang skye mched dang dbang po bshad pa'i nang nas 'byung pa'i ming sna tshogs la ཕུང་པོདངཁམསདངསྐྱེ་མཆེདདངདབང་པོབཤད་པི་ནང་ནའབྱུང་པའི་ིངསྣ་ཚོགས 

avadhāraṇam अवधारणम् 持真 分開 nges par 'dzin pa'am dbye ba ངེས་པའཛིན་པདབྱེ་བ 

āśrayabhūtarūpaṇyāt (āśrayabhūtarūpaṇyam) आश्रयभूतरूपण्यात् (आश्रयभूतरूपण्यम्) 有可倚色故 可墮壞故 rten du gyur ba gzugs su yod pa'i phyir ram gzhig tu rung ba'i phyir རྟེནདུགྱུར་བགཟུགསསུཡོད་པི་ཕྱིར་རགཞིཏུརུང་བི་ཕྱིར 

suvarṇaḥ सुवर्णः 妙色 kha dog bzang po ཁ་དོགབཟང་པོ 

durvarṇaḥ दुर्वर्णः 惡色 kha dog ngan ba'am mdog mi sdug pa ཁ་དོགངནམདོགམི་སྡུག་པ 

pāṇḍaram पाण्डरम् 淡白 skya bo སྐྱ་བོ 

śyāmam श्यामम् 月白 青黑 sngo bsangs སྔོ་བསངས 

śabalam शबलम् 青白 虎斑 雜花 sre bo'am stag ri'am khra ba'am 'dres pa སྲེ་བའམསྟགརིཁྲའདྲེས་པ 

piṅgalam पिङ्गलम् 黃白色 ser skya སེརསྐྱ 

catuḥpārśvam चतुःपार्श्वम् 四面 ngos bzhi ངོསབཞི 

ābhogaḥ आभोगः 勉力 sgrim pa'am 'jug pa'am bzo ba སྒྲ་པའམའཇུག་པབཟོ 

abhilāṣaḥ अभिलाषः 'dod pa འདོད་པ 

saṃstutam संस्तुतम् 'dris pa འདྲིས་པ 

asampramoṣaḥ असम्प्रमोषः mi brjed pa མི་བརྗེད་པ 

vihitam विहितम् byas pa'am bskyed pa བྱས་པབསྐྱེད་པ 

abhisampratyayaḥ (abhisamayaḥ) अभिसम्प्रत्ययः (अभिसमयः) 現托心 深信解 mngon par yid ches pa མངོན་པརཡིད་ཆེས་པ་ 

lajjā लज्जा 當戒 'dzem pa'am ngo tsha ba འཛེམ་པའམངོ་ཚ 

sampratipattiḥ सम्प्रतिपत्तिः 真實解悟 yang dag par rtogs pa ཡང་དག་པརརྟོགས་པ